Τρόποι αντιμετώπισης του προβλήματος των ναρκωτικών

/ / No Comments





Τα παρακατω στοιχεία προερχονται απο το Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (EKΠNT)

Περιεχόμενα

- Πλαίσιο Στρατηγικων Πρόληψης
-Σύνεργα Πρόληψης και Αξιολόγησης Πόρων
-Τρόποι αντιμετώπισης του προβλήματος των ναρκωτικών στην Ευρώπη – επισκόπηση
-εκθεση του 2009
-Σχέδιο δράσης της ΕΕ για τα ναρκωτικά 2009-2012
-Αντιμετώπιση του προβλήματος στην Ελλάδα
-Εθνική στρατηγική της Ελλάδας για την αντιμετώπιση των ναρκωτικών
-Χρήσιμες Πληροφορίες
-Ερωτήσεις Γονέων
-Σημάδια που φανερώνουν ότι το παιδί σας μπορεί να κάνει χρήση ουσιών
-Χρησιμες Πηγές
-Κέντρα πρόληψης και τι κάνουν
--Κρατικοί Φορείς
-Μη Κρατικοί Φορείς
-Προφιλ των Ναρκωτικών Ουσιων (EKΠNT)
Ερωτήσεις & Απαντήσεις απο το πρόγραμμα Talk to Frank
-Πώς μπορώ να εμποδίσω τον φίλο μου να παίρνει ναρκωτικά;
-Ο φίλος μου είναι χρήστης κάνναβης - υπάρχει τίποτα που μπορώ να κάνω;
-Αίσθανομαι να πίεζομαι για να παρω ναρκωτικά
-Το παιδί μου πειραματίζεται με τα ναρκωτικά, θα εθιστεί;
-Ειναι ακινδυνη η κάνναβης (χασις);
-Το παιδί μου συμπεριφερεται περίεργα και νομίζω ότι κανει παρέα με τα λάθος ατομα. Τι μπορώ να κάνω;
Χρήση ναρκωτικών στην Ελλάδα

Από πρόσφατη έρευνα (2004) προκύπτει ότι 8,6 % του ελληνικού πληθυσμού ηλικίας 12–64 ετών ανέφερε χρήση παράνομων ναρκωτικών, κυρίως κάνναβης, τουλάχιστον μία φορά σε ολόκληρη τη ζωή του. Το 2006 διεξήχθη έρευνα στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη και στο Ηράκλειο στον πληθυσμό ηλικίας 15–64 ετών. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ποσοστό 19,4% των ερωτηθέντων είχε δοκιμάσει παράνομα ναρκωτικά τουλάχιστον μία φορά, και ότι η επικράτηση της χρήσης σε ολόκληρη τη διάρκεια ζωής ήταν υψηλότερη στους άνδρες (24,8 %) από ό,τι στις γυναίκες (14 %). Επικράτηση της χρήσης κάνναβης σε ολόκληρη τη ζωή ανέφερε 19,3% των ερωτηθέντων. Όσον αφορά το μαθητικό πληθυσμό, η πιο πρόσφατη μελέτη ESPAD (Ευρωπαϊκό πρόγραμμα ερευνών) διεξήχθη το 2007 και περιελάμβανε δείγμα μαθητών γυμνασίου ηλικίας 15-16 ετών από όλη τη Ελλάδα. Το 2007, όπως και το 2003, 6 % είχε δοκιμάσει μαριχουάνα ή χασίς (σε σύγκριση με 9 % το 1999). Το 2007, επικράτηση της χρήσης εισπνεόμενων ουσιών σε ολόκληρη τη διάρκεια της ζωής αναφέρθηκε από το 9% των μαθητών (15 % το 2003 και 14 % το 1999). Ποσοστό 3 % του δείγματος ανέφερε επικράτηση της χρήσης αμφεταμινών σε ολόκληρη τη διάρκεια της ζωής, 2 % ανέφερε χρήση έκστασης και, ομοίως, 2 % ανέφερε χρήση LSD. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, η επικράτηση της χρήσης κάνναβης κατά το τελευταίο έτος υπολογίζεται σε 5 % και η επικράτηση της χρήσης κάνναβης κατά τον τελευταίο μήνα σε 3%.


Το 2008, αναφέρθηκαν 212 θάνατοι συνδεόμενοι με τα ναρκωτικά στην Ελλάδα (175 το 2007, 173 το 2006 και 314 το 2005), επιβεβαιωμένοι στο σύνολό τους μέσω των κατάλληλων τοξικολογικών αναλύσεων. Για το 96 % των συνδεόμενων με τα ναρκωτικά θανάτων που επιβεβαιώθηκαν, η αιτία θανάτου ήταν η χρήση ηρωίνης, για το 1 % η χρήση κοκαΐνης και για το 3 % η χρήση ψυχοτρόπων ουσιών πλην της κοκαΐνης.

Το 2007 3.253 άτομα συνελήφθησαν για εμπορία και διακίνηση ναρκωτικών, ενώ κατηγορίες αντιμετώπισαν 16.196 άτομα.

Βασικά στατιστικά στοιχεία σχετικά με την κατάσταση των ναρκωτικών στην Ελλάδα -εδώ

-Αντιμετώπιση του προβλήματος στην Ελλάδα εδώ

Οδηγός Υπηρεσιών Πρόληψης και Αντιμετώπισης των Ουσιοεξαρτήσεων (ναρκωτικών και οινοπνευματωδών)


Το συνολικό πλαίσιο των στρατηγικών πρόληψης


Το συνολικό πλαίσιο των στρατηγικών πρόληψης

Ο παρακάτω πίνακας παρέχει παραδείγματα και απευθείας συνδέσεις με επιμέρους τμήματα για μια γρήγορη πλοήγηση στο τμήμα της πρόληψης: 

---"Περιβαλλοντικές" στρατηγικές προληψηςΚαθολική πρόληψηΕπικεντρωμένη πρόληψηΕνδεδειγμένη πρόληψη
Σχολείο    Παραδείγματα: κανονισμοί του σχολείου, πλαίσια της προώθησης της υγείας και ατμοσφαιρα στο σχολείο>>Παραδείγματα: παρεμβάσεις στην πρώτη και στην αρχή της δευτέρας τάξης>>Παραδείγματα: παρεμβάσεις για μαθητές με ακαδημαϊκά ή κοινωνικά προβλήματα, με απουσίες>>Παραδείγματα: παρεμβάσεις για μαθητές με Διαταραχές Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ), συμπεριφοριακες διαταραχές >>
Τοπική Κοινωνία    Παραδείγματα:  κάπνισμα και πολιτικες και κανόνισμοι για τα οινόπνευματωδη (φόροι, απαγορεύσεις, περιορισμοί στη διαφήμιση),  προτυπα της (τοπικής) κοινωνιας σχετικά με τα νομιμα ναρκωτικά, την κάνναβη (χασίς) και την αντικοινωνική συμπεριφορά>>Παραδείγματα: παρεμβάσεις για τη νεολαία με  προγράμματα εναλλακτικής χρήσης του ελεύθερου χρόνου τους, έξωσχολικά προγράμματα για τη νεολαία,  αθλητικοί συλλόγοι, λέσχες νέων>>Παραδείγματα: παρεμβάσεις για  νέους παραβάτες, clubbers (μπαράκια), εθνοτικές ομάδες, προβληματικές συνοικίες, νεοι που πειραματιζονται νεολαία >>Παραδείγματα: παρακολούθηση παρεμβάσεων σε παιδιατρικούς ασθενείς με Διαταραχές Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ), κατάθλιψη, ή Συμπεριφοριακές Διαταραχές (ΣΔ)>>
ΟικογένειαΠαραδείγματα: στυλ ανατροφής/εκπαίδευσης (πληρη ελευθερία, επιταχτική, αυταρχική ) >>Παραδείγματα: παρεμβάσεις για οικογένειες συνολικά>>Παραδείγματα: παρεμβάσεις για οικογένειες  σε κίνδυνο>>  Παραδείγματα: βοήθεια για οικογένειες με παιδιά σε κίνδυνο>>
"Περιβαλλοντικές" στρατηγικές προληψης


--- "Περιβαλλοντικές" στρατηγικές προληψης Καθολική πρόληψη Επικεντρωμένη πρόληψη Ενδεδειγμένη πρόληψη
Σχολείο Παραδείγματα: κανονισμοί του σχολείου, πλαίσια της προώθησης της υγείας και ατμοσφαιρα στο σχολείο>> Παραδείγματα: παρεμβάσεις στην πρώτη και στην αρχή της δευτέρας τάξης>> Παραδείγματα: παρεμβάσεις για μαθητές με ακαδημαϊκά ή κοινωνικά προβλήματα, με απουσίες>> Παραδείγματα: παρεμβάσεις για μαθητές με Διαταραχές Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ), συμπεριφοριακες διαταραχές >>
Τοπική Κοινωνία Παραδείγματα: κάπνισμα και πολιτικες και κανόνισμοι για τα οινόπνευματωδη (φόροι, απαγορεύσεις, περιορισμοί στη διαφήμιση), προτυπα της (τοπικής) κοινωνιας σχετικά με τα νομιμα ναρκωτικά, την κάνναβη (χασίς) και την αντικοινωνική συμπεριφορά>> Παραδείγματα: παρεμβάσεις για τη νεολαία με προγράμματα εναλλακτικής χρήσης του ελεύθερου χρόνου τους, έξωσχολικά προγράμματα για τη νεολαία, αθλητικοί συλλόγοι, λέσχες νέων>> Παραδείγματα: παρεμβάσεις για νέους παραβάτες, clubbers (μπαράκια), εθνοτικές ομάδες, προβληματικές συνοικίες, νεοι που πειραματιζονται νεολαία >> Παραδείγματα: παρακολούθηση παρεμβάσεων σε παιδιατρικούς ασθενείς με Διαταραχές Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ), κατάθλιψη, ή Συμπεριφοριακές Διαταραχές (ΣΔ)>>
Οικογένεια Παραδείγματα: στυλ ανατροφής/εκπαίδευσης (πληρη ελευθερία, επιταχτική, αυταρχική ) >> Παραδείγματα: παρεμβάσεις για οικογένειες συνολικά>> Παραδείγματα: παρεμβάσεις για οικογένειες σε κίνδυνο>> Παραδείγματα: βοήθεια για οικογένειες με παιδιά σε κίνδυνο>>
"Περιβαλλοντικές" στρατηγικές προληψης
Περιβαλλοντικές στρατηγικές είναι στρατηγικές πρόληψης με στόχο την άμεση τροποποίηση των πολιτιστικών, κοινωνικών, φυσικων και οικονομικων περιβάλλοντων (χωρων) στα οποία οι άνθρωποι κάνουν τις επιλογές τους σχετικά με τη χρήση ναρκωτικών.
Η προοπτική αυτή λαμβάνει υπόψη της το γεγονός ότι τα άτομα δεν θα εμπλακούν με ουσίες αποκλειστικά και μόνο με βάση τα προσωπικά χαρακτηριστικά τους. Αντίθετα, επηρεάζονται από ένα περίπλοκο σύνολο παραγόντων στο περιβάλλον, όπως το τι θεωρείται φυσιολογικό, ή αναμενόμενο ή αποδεχτό στις κοινωνιες στις οποίες ζουν, οι κανόνες ή κανονισμοί και φόροι των κρατών, τα μηνύματα στα ΜΜΕ στα οποια εκτιθεντα, και η διαθεσιμότητα του αλκοόλ, των τσιγαρων, και των παράνομων ναρκωτικων.. Επειδή η κατάχρηση των ουσιών θεωρείται ως προϊόν του όλου συστήματος, η λογική των περιβαλλοντικών στρατηγικών πρόληψης είναι να στραφούν προς την κοινωνία στο σύνολό της.
Πιο συγκεκριμένα, οι περιβαλλοντικές στρατηγικές συχνά περιλαμβάνουν στοιχεία, όπως έλεγχος της αγορας ή αλλα κατασταλτικα μέτρα (έλεγχοι ηλικίας, απαγόρευση πωλησης καπνου).
Πολλές περιβαλλοντικές στρατηγικές που εφαρμόζονται σε επίπεδο κρατων ή ακόμη και κοινοτικό επίπεδο. Τα παραδείγματα είναι απαγόρευσης του καπνίσματος, πρόσθετοι φόροι στο αλκοολ και το καπνο, κανονισμοι διαφήμισης (πέρα από τους εθελοντικούς κώδικες των κεντρικών οργανώσεων της βιομηχανίας) και τα όρια ηλικίας για τον καπνό ή αλκοόλ πωλήσεις προς τη νεολαία.
____________________________
Σχολείο
Περιβαλλοντικές στρατηγικές που υπάρχουν στα σχολεία, με τη μορφή των κανονιμων και πολιτικων του σχολείου: προτύπα και των κανονιστικες ρυθμίσεις σε επίπεδο σχολείου σχετικά με τη νόμιμη και παράνομη χρήση ναρκωτικών στα σχολεία και τι να κάνουνμε την παράνομη χρήση ή πώλησης ναρκωτικών στις εγκαταστάσεις του σχολείου.
Συμπληρώνοντας τις περιοριστικές πτυχές, υπάρχουν όλο και περισσότερες πολιτικέςστο σχολείο που αποσκοπούν στην παροχή προστασίας του σχολικού περιβάλλοντος και αναπτυξη θετικου κλίματος στο σχολείου.
________________________________________
Τοπική Κονωνία
Σε αυτό το μικρο-επίπεδο περιβαλλοντικής πρόληψης, υπάρχει ένα ευρύ φάσμα πιθανών παρεμβάσεων, οι οποίες μόνο εν μέρει παρακολουθούνται μέχρι τώρα: η χορήγηση αδειών σε εκδήλωσεις, και μαγαζια, περιορίσμος τις ώρες λειτουργίας λιανικής πώλησης, αλλά και δημοτικές ομάδες εργασίας μαζι με τη βιομηχανία ψυχαγωγίας και αλλους εταίρους της πρόληψης, όπως προληπτική και συνεργατική αστυνόμευση. Η ανάπτυξη των δημοτικων σχεδίων είναι ένα πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Ειδικά στους χώρους ψυχαγωγίας, οι ώρες λειτουργίας (και ειδικά για τη νεολαία για ανήλικους), της παροχής δημόσιων συγκοινωνιων στους χώρους διασκέδασης, οι τιμές των μη αλκοολούχων ποτών και των κανόνων σχετικά με τη βία στους δρόμους και η κατανάλωση σε ανοικτούς χώρους ρυθμιζοντια και μπορεί να ρυθμιστουν σε τοπικό επίπεδο. Αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις πολιτιστικές παραδόσεις και αν τα "κοινοτιστικα" ή μόνο τα ατομικά δικαιώματα υποστήριζονται.
________________________________________
Οικογένεια
Ερευνες εντόπισαν επίσης ορισμένες περιβαλλοντικές πτυχές σχετικές για οικογένειες. Εκτός από γνωστούς προστατευτικους παραγοντες όπως η θέσπιση κοινών κανόνων και την παρακολούθηση των οικογένειων, σε πρόσφατη έκθεση από το Ηνωμένο Βασίλειο (Bellis et al. 2007) εντόπισε τις τελετουργίες μυησης στη χρήση αλκοόλ (μεσα στην οικογενεια) ( και το περιορισμό στο χαρτζιλίκι σαν αποτελεσματικές περιβαλλοντικές στρατηγικές σε επίπεδο οικογένειας.

Καθολική πρόληψη

Η καθολική πρόληψη είναι ίσως η πιο επικρατούσα στρατηγική για την πρόληψη των ναρκωτικών και στα τρια βασικα πλαισια της δημόσιας υγείας.
Σχολείο
Η πρόληψη στα σχολεία είναι στην Ευρώπη η πιο συχνή και η πιο δημοφιλής μορφή της καθολικής πρόληψης, διότι το σχολείο διευκολύνει την εύκολη πρόσβαση στο μεγαλύτερο μέρος της νεολαίας. Θεωρητικά, ένα καλά οργανωμένο πλαισιο όπως το σχολειο μπορει να καταστησουν δυνατή την καλή παρακολούθηση του περιεχομένου, την ποιότητα και την έκταση των παρεμβάσεων πρόληψης.
Η επικρατούσα πραγματικότητα είναι μια πληθώρα μικρών, βραχυπρόθεσμων, και μια-φορα μονο δραστηριότητων και παρεμβάσεων χωρις να υπαρχει μιας σταθερής και επιστημονική δομή. Αυτά αποτελούν ένα μεγάλο μέρος αυτων που αναφέρονται σαν δραστηριότητες πρόληψης των ναρκωτικών μεσα στην τάξη .
Είναι γνωστό (βλέπε Perk) ότι μόνο ένα μικρό σύνολο των συστατικών εκείνων που χρησιμοποιούνται συνήθως για την πρόληψη των ναρκωτικών πραγματικά δουλευουν.
Η βάση στοιχείων για την πρόληψη στα σχολεία είναι αποδεδειγμένη μόνο στα τυποποιημένα προγράμματα πρόληψης. Τέτοια προγράμματα έχουν ένα καθορισμένο πρόγραμμα σπουδών , -παρεμβάσεις , προδιοριζονται από το περιεχόμενο για κάθε συνεδρία και το αντίστοιχα υλικό. Αν οι εκπαιδευτικοί είναι καλά εκπαιδευμένοι για τα εν λόγω πρόγραμμα και έχουν καλή διαρθρωτική υποστήριξη, τα προγράμματα αυτά μπορούν να καλύπτουν μεγάλους πληθυσμούς σχολείο.
Άλλες σχολικές παρεμβάσεις πρόληψης που πληρούν τα ελάχιστα κριτήρια της αξιολόγησης και σχεδιασμού του έργου μπορούν να βρεθούν στο EDDRA
Η δημοσίευση τα ναρκωτικά στο επίκεντρο (2003) στις βασικές παραμέτρους της Ευρωπαϊκής πρόληψης στα σχολεία είναι διαθέσιμή(Πρόληψη των ναρκωτικών στα σχολεία της ΕΕ).
________________________________________
Τοπική Κοινωνία
Η ιδανική κατανόηση της "τοπικής κοινωνίας" σαν ενεργό κοινωνικό δίκτυο συμμετοχής ατόμων ανεξάρτητα από το επαγγελματικο τους υπόβαθρο, δεν συμεριζεται από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, και κατά συνέπεια η σημασια της "τοπικής κοινωνίας για την πρόληψη" διαφέρει σημαντικα σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Δεδομένου ότι ο συμμετοχικός χαρακτήρας της βασισμένης στην τοπικη κοινωνια πρόληψης στην πράξη δεν είναι μια καθολική αρχή σε όλη την Ευρώπη. Κατέστη αδύνατο μέχρι τώρα για να περιγράψουμδ την πρόληψη που βασίζεται στην τοπικη κοινωνια σε συγκρίσιμο τρόπο. Ως εκ τούτου, ο μόνος εφικτός τρόπος για να συγκρίνει κανεις τις παρεμβάσεις πρόληψης με βάση τις τοπικες κοινωνιες στα κράτη μέλη με ένα ελάχιστο κοινό παρονομαστή - δηλαδή την "τοπικη κοινωνια" απλώς σαν γεωγραφική και διοικητική μοναδα - για μια κοινή συλλογή πληροφοριών.
Δες πληροφορίες εμπειρογνωμόνων για διαφορετικές στρατηγικές πρόληψης σε κοινότητες και δήμους, για παράδειγμα SQ25_ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΧΕΔΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ ΑΠΟ ΔΗΜΟΥΣ
________________________________________
Οικογένεια
Οι περισσότερες οικογενειακές της πρόληψης που βασίζεται σε πολλά κράτη μέλη είναι καθολική: συναντησεις γονέων και κηδεμονων, διαλέξεις, σεμινάρια και εργαστήρια για τους γονείς, με στόχο την προσεγγιση ένος γενικου προφίλ των οικογενειών ή και γονέων.

Οι προσεγγίσεις αυτές έχουν ως αποτέλεσμα την προσέλκυση κυριως εύπορων οικογένειων με προστατευτικό ψυχοκοινωνικό φόντο ενώ οι οικογένειες που ειναι εκ των πραγμάτων σε κίνδυνο σπάνια παρακολουθουν τέτοια σεμινάρια.

Περαιτέρω πληροφορίες
το εγχειρίδιο της ομάδας Pompidou για την πρόληψη (1997) στα αγγλικά

UNODC Υλικό απο το Παγκόσμιο Δίκτυο Νεολαίας (για την πρόληψη στα σχολεία, τον προγραμματισμό, την αξιολόγηση, την πρόληψη με βάση οικογένεια )

Επικεντρωμένη πρόληψη

Οι επιλεκτικές στρατηγικές πρόληψης-στόχευουν υποσύνολα του συνολικού πληθυσμού που θεωρούνται ότι βρίσκονται σε κίνδυνο για κατάχρηση ουσιών, λόγω της συμμετοχής τους σε ένα συγκεκριμένο τμήμα του πληθυσμού, για παράδειγμα νεαροι παραβατες, πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου, ή φοιτητές που αποτυγχάνουν ακαδημαϊκά. Ομάδες κινδύνου μπορούν να προσδιορίζονται με βάση γνωστούς κοινωνικούς, δημογραφικούς ή περιβαλλοντικούς παράγοντες κινδύνου που πρέπει να συνδέονται με την κατάχρηση ουσιών, και οι στοχευόμενες υποομάδες μπορούν να καθορίζονται με βάση την ηλικία, το φύλο, το οικογενειακό ιστορικό, τον τόπο κατοικίας όπως οι υποβαθμισμένες συνοικίες ή αυτές με υψηλη χρήση ή εμπορία. ναρκωτικών -
Περισσότερες πληροφορίες για τους παράγοντες κινδύνου και τις ευάλωτων ομάδων στο perk.

θέμα: Οι ευάλωτες ομάδες νέων
________________________________________

Σχολείο
Οι επιλεκτικές παρεμβάσεις πρόληψης στο σχολείο επικεντρώνονται κυρίως στους νέους που κινδυνεύουν να αποκλειστούν από το σχολείο και κατά συνέπεια να μην επιτευχουν τα πρώτα βήματα της κοινωνικοποίησης τους.
Δείτε τις διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με τις παρεμβάσεις με στόχο τους μαθητές με κοινωνικά ή ακαδημαϊκά προβλημάτα και αυτους που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο
________________________________________

Τοπική Κοινωνία
Στην επιλεκτική πρόληψη, ο καλός συντονισμός των τοπικών υπηρεσιών έχει σημαντικό ρόλο να διαδραματίσει γιατί οι ευάλωτοι νέοι εμπίπτουν στην κοινή ευθύνη των διαφόρων πολιτικών: κοινωνική πολιτική, δικαιοσύνη, υγεία, και παιδεία.

Δείτε τις διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με τις παρεμβάσεις που στοχεύουν σε ανήλικους παραβάτες, ΝΕΟΛΑΙΑ στις κοινωνικά μειονεκτούσες συνοικίες, των εθνοτικών ομάδων και των μεταναστών.
________________________________________

Οικογένεια

Η επιλεκτική οικογενειακή πρόληψη εστιάζεται σε οικογένειες που βρίσκονται σε κίνδυνο, ιδίως επειδή οι οικογένειες ειναι απροσιτες απο τις παραδοσιακές προσεγγίσεις πρόληψης, όπως οι συγκεντρώσεις γονέων και κηδεμονων, ή η οικογένειακή πρόληψη στα σχολεία.
Αρκετά κράτη μέλη έχουν αναγνωρίσει ότι μπορεί επίσης να είναι πραγματικά δύσκολο για τα θεσμικά όργανα να επικοινωνούν ενεργά με προβληματικες οικογένειες. Σε αρκετά κράτη μέλη, τα προγράμματα επικεντρωμένης πρόληψης απευθύνονται σε οικογένειες που βρίσκονται σε κίνδυνο εχουν τεθεί σε εφαρμογή. Τα προγράμματα αυτά χρησιμοποιούν διάφορες τεχνικές για να είναι ελκυστικά για τις οικογένειες κίνδυνου (τρόφιμα, οικονομικά κίνητρα, babysitting), τα οποίο βασίζονται κυρίως το Πρόγραμμα Ενίσχυσης της Οικογένειας του C. Kumpfer (SFP).
Δείτε τις διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με τις παρεμβάσεις που στοχεύουν ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΈΛΗΣΗ, ΚΑΤΆΧΡΗΣΗ ΟΥΣΙΏΝ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΟΥΝΤΕΣ ΓΟΝΕΙΣ (π.χ. άνεργοι), ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ, ΟΙΚΟΓΈΝΕΙΕΣ ΣΤΗ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΠΟΊΗΣΗ και ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

Δείτε επίσης τον οδηγό της UNODC για την εφαρμογή των των προγραμμάτων κατάρτισης της οικογένειας για την πρόληψη της τοξικομανίας
________________________________________
Πρόληψη στους χώρους διασκεδασης
Αυτή η ειδική ρυθμιση για την επιλεκτική πρόληψη έχει ήδη εξεταστεί και περιγραφεί σε μια ενημέρωση του περιοδικου , «Τα ναρκωτικά στο επίκεντρο Τεύχος n ° 6. Του 1999» Μια χαρτογράφηση για τις δραστηριότητες μείωσης της ζήτησης για τα νέα συνθετικά ναρκωτικά.: Για να επιτευχθεί σαφέστερη εστίαση στους στόχους για την συλλογή πληροφοριών, η περιοχή αυτή έχει ορισθεί από την πρόσφατη ομάδα εμπειρογνωμόνων του ΕΚΠΝΤ σαν «δραστηριότητες που αναπτύσσονται για να επηρεάσουν τα ατομα, το περιβάλλον και τη χρήση ναρκωτικών σε χώρους όπως:
• κλαμπς / ντισκοτέκ / μπαρ / παρτυ
• ανοιχτου χωρου εκδηλωσεις (π.χ. φεστιβαλς)
• και προσωρινους χώρους διασκεδασης.

τις διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με τις παρεμβάσεις που στοχεύουν αυτους που πανε σε Παρτυ / φεστιβάλ .

Μια επισκόπηση σχετικά με το πεδίο εφαρμογής των παρεμβάσεων, μια ανάλυση για το EDDRA των σχεδίων πρόληψης σε χώρους των παρτυ μπορείτε να τη κατεβάσετε εδώ.

Η έκθεση περιγράφει το πεδίο εφαρμογής, το περιεχόμενο και το επίπεδο της αξιολόγησης των παρεμβάσεων στους χώρους διασκεδασης
• Προτυπα ποιότητας και προσεγγίσεις για την πρόληψη σε χώρους διασκεδασης
• Δεικτες αξιολόγησης για την πρόληψη σε χώρους διασκεδασης

Παρεμβάσεις -Εξέταση των Χαπιών

Σε ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ, ένα συγκεκριμένο μέτρο πρόληψης χρησιμοποιείται σε χώρους διασκέδασης: η ανάλυση (εξεταση) του περιεχόμενου των χαπιών που ισυριζονται ότι περιέχουν «έκσταση « προκειμένου να ενημερώσουν και να έρθουν σε επαφή με μια δυσπρόσιτη ομάδα κινδύνου των χρηστών ναρκωτικών σε παρτυ. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις παρεμβάσεις με την εξεταση των χαπιών.

Σχετικά
Πρότυπα Ποιότητας και προσεγγίσεις για την πρόληψη σε χώρους διασκεδασης

Δείκτες αξιολόγησης για την πρόληψη σε χώρους διασκέδασης

Η κατασταση της επικεντρωμενης προληψης στην Ευρωπη

Οδηγός παρεμβάσεων σε ανήλικους και την κατανάλωση ναρκωτικών

Παράγοντες κινδύνου

στην γειτονιά
• Διαθεσιμότητα των ναρκωτικών
• Διαθεσιμότητα των πυροβόλων όπλων
• Κοινωνικά πρότυπα που ανέχονται την βία
• Κοινωνικά πρότυπα που ανέχονται την κατάχρηση ουσιών
• Χαμηλή σύνδεση με την γειτονιά
• Κοινωνική αποδιοργάνωση (αναστάτωση)
• Αλλαγές και κινητικότητα
• Φτώχεια

στην οικογένεια
• Ιστορία οικογενειακών προβλημάτων
• Ασυνέπεια ή ακαταλληλόλητα της χρησιμοποιούμενης πειθαρχίας
• Έλλειψη παρακολούθησης και / ή επίβλεψης από τους ενηλίκους
• Οικογενειακή βία
• Ευνοϊκή στάση από την οικογένεια προς τη χρηση ναρκωτικών

στο σχολειο
• Αντικοινωνική συμπεριφορά
• Αποτυχία στα μαθήματα το σχολείο
• Έλλειψη αφοσίωσης προς το σχολείο

παρέες και το άτομο
• Αποξένωση από το κύριες ομάδες ατόμων
• Ευνοϊκή στάση στη χρήση ναρκωτικών
• Φίλοι που παίρνουν ναρκωτικά
• Πρώιμη μύηση στη χρήση ναρκωτικών


Συνήθεις στοχευόμενες ομάδες για πρόληψη
Αυτοί που εγκαταλείπουν το σχολείο και οι κοπανατζήδες
Ανήλικοι παραβάτες
Εθνοτικές ομάδες
Τα Πάρτι και αυτοί που πάνε σε πάρτι
Υποβαθμισμένες γειτονιές
Προβληματικές οικογένειες




Ενδεδειγμένη πρόληψη
Το επίκεντρο της ενδεδειγμένης πρόληψη είναι σε μεμονωμένα άτομα, ως εκ τούτου λιγοτερη έμφαση δίνεται στην αξιολόγηση ή την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών (εξωτερικων) επιδράσεων, όπως οι αξίες της τοπικης κοινωνία;. Παρόλα αυτά, το σχολείο και η οικογένεια είναι σημαντικοι χωροι παρέμβασης. Η ενδεδειγμενη πρόληψη μόνο πολύ πρόσφατα αποκτησε μεγαλύτερη σημασία αν και δεν υπάρχει τακτική συλλογή δεδομένων από τα κράτη της ΕΕ.


________________________________________
Σχολείο
Ενδεδειγμενη πρόληψη στα σχολεία επικεντρώνεται στην αναγνώριση, την παρέμβαση, την υποστήριξη και ενίοτε την παραπομπή των μαθητών κυρίως με συμπεριφοριακα προβλήματα (ή ακόμη και προβλήματα ψυχικής υγείας), ανεξάρτητα από το αν χρησιμοποιούν ήδη τα ναρκωτικά.
Παράδειγμα: προγραμμα "Ας ξεκινήσουμε": Ειναι μια πολύ-πλευρη παρέμβαση για προβλήματα συμπεριφοράς στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση (Ισπανία - Πανεπιστημιο Santiago de Compostela University)
Το πρόγραμμα απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας μεταξύ 8 και 10 ετων με προβλήματα συμπεριφοράς στην τάξη (αυθορμητισμό, επιθετικότητα, προβλήματα προσοχής, υπερκινητικότητα). Το πρόγραμμα αποτελείται από μια ενοτητα για τους γονείς (12 σεμινάρια: ένα πρόγραμμα κατάρτισης σε εκπαιδευτικές/ανατροφικες τεχνικές για τους γονείς), ενοτητα για τα παιδιά ( σχετικα με τα συναισθήματα, τις γνωστικές δεξιότητες για την απόκτηση προοπτικής στην επίλυση προβλημάτων, κοινωνικές δεξιότητες που αφορούν ιδιαίτερα την ενσυναίσθηση, μη-λεκτική επικοινωνία και την δημιουργια φιλία) και μια ενοτητα για τους δασκαλους που τους παρέχει τ τις απαραίτητες δεξιότητες για να χειριστούν την ανάρμοστη συμπεριφορά των παιδιών, προωθώντας θετική συμπεριφορά και τη βελτίωση της επικοινωνίας με τους γονείς για τη δημιουργία συνεκτικών και συντονισμένων κατευθυντηρίων γραμμών δράσης μεταξύ σπιτιού και σχολείου.
________________________________________

Τοπική Κοινωνία

Ο εντοπισμός και η επέμβαση της νεολαίας υψηλού κινδύνου σε ατομικό επίπεδο σε τοπικες κοινωνιες είναι πιο δύσκολος. Ένα παραδειγμα ειναι οι παρεμβάσεις στο θάλαμο έκτακτης ανάγκης για νέους που έχουν νοσηλευτεί για υπερβολικη καναταλωση αλκοολ. Συντομες μαθηματα με παρακινητικές παρεμβάσεις χρησιμοποιείται ως επί το πλείστον. Βλέπε HALT - Hart π.μ. Limit στη Γερμανία.
________________________________________
Οικογένεια

Η ενδειγμένη πρόληψη για οικογενειες επικεντρώνεται κυρίως στον εντοπισμό, την προσέγγιση και την υποστήριξη των οικογενειών με παιδιά σε κίνδυνο, ανεξάρτητα από το αν γινεται χρήση ναρκωτικών στην οικογένεια.

Παράδειγμα: "Προγραμμα Δαιδαλος" (Ισπανία)
Το πρόγραμμα στοχευει οικογενειες με παιδιά στην προ-εφηβεια (ηλικίας μεταξύ 9 και 13) με προβλήματα προσαρμογής και απόδοσης στο σχολείο και πρωιμα και διαρκή προβλήματα συμπεριφοράς, οι οποίες δεν απαιτούν ακόμη μια εξειδικευμένη θεραπευτική παρέμβαση. Αποτελείται από επιμέρους συνεδριες ειτε για γονείς ή παδια και συνεδρίες οπου τα παιδια και οι γονεις ειναι μαζί.

Πρόλαμβανοντας της μετεπειτα διαταραχές από τη χρήση ουσιών σε παιδιά και εφήβους που είναι σε κινδυνο

Φορά Ναρκωτικά

Σύνεργα Πρόληψης και Αξιολόγησης Πόρων (Prevention and Evaluation Resources Kit -PERK)
• Έναρξη και εισαγωγή
• Βήμα 1 -Eκτίμηση των αναγκών
• Βήμα 2α - Αποσαφήνιση των στόχων και η υπόθεση εργασίας
• Βήμα 2β - Καθορισμός περιεχομένου
• Βήμα 3 - Επιλογή στρατηγικών και παραδοτεα
• Βήμα 4 - έλεγχος εφικτότητας
• Βήμα 5 - Εφαρμογή & διαδικασία αξιολόγησης
• Βήμα 6 – Αξιολογηση Αποτελέσματων
• Βήμα 7 – Συμπεράσματα

Τι είναι το ΣΠΑΠ ή PERK;
Αυτά τα Σύνεργα Πρόληψης και Αξιολόγησης Πόρων (Prevention and Evaluation Resources Kit -PERK) συγκεντρώνουν τα βασικά στοιχεία, αρχων πρόληψης, κανόνες σχεδιασμού και συμβουλές αξιολόγησης. Επιπλέον, παρέχει τη σχετική τεκμηρίωση ή αναφορές για να "κατεβάσετε". Υπάρχει η ελπίδα ότι αυτό το πρόσθετο ύλικο θα είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για τους αναγνώστες που έχουν δυσκολία πρόσβασης στην επιστημονική βιβλιογραφία πρόληψης. Περισσότερα ...



Τα παρακάτω στοιχεία είναι απόσπασμα απο τη ετήσια έκθεση για το 2006 με θέμα " Η κατάσταση του προβλήματος των ναρκωτικών στην Ευρώπη"

Την νεώτερη εκθεση του 2009 μπορειται να την διαβασετε εδώ σε μορφή pdf


Τρόποι αντιμετώπισης του προβλήματος των ναρκωτικών στην Ευρώπη – επισκόπηση

Πρόληψη

Από την εμπειρία που αποκομίστηκε σε ορισμένα κράτη μέλη προκύπτει ότι οι παρεμβάσεις για την πρόληψη των ναρκωτικών σε ατομικό επίπεδο μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικές εάν υποστηρίζονται επίσης από κανονιστικές πολιτικές για τις νόμιμες ναρκωτικές ουσίες που μπορούν να περιορίσουν την πρόσβαση των νέων στις ουσίες αυτές και να περιορίσουν την κοινωνική αποδοχή τους. Ως εκ τούτου, οι στρατηγικές πρόληψης σχετικά με το περιβάλλον που επιλαμβάνονται του κανονιστικού και πολιτισμικού πλαισίου της χρήσης ουσιών κερδίζουν έδαφος σε ορισμένες περιοχές της Ευρώπης, υποστηριζόμενες από τα πρώτα μέτρα που λαμβάνονται σε επίπεδο ΕΕ: την οδηγία για τη διαφήμιση του καπνού και τη σύμβαση πλαίσιο της ΠΟΥ για τον έλεγχο του καπνού (βλέπε ενότητα για τις στρατηγικές σχετικά με το περιβάλλον στο επιλεγμένο θέμα για τις εξελίξεις στη χρήση ναρκωτικών σε χώρους ψυχαγωγίας).

Ο ρόλος των εκστρατειών στα μέσα ενημέρωσης θεωρείται ολοένα και περισσότερο ότι συνίσταται στην ενίσχυση της ευαισθητοποίησης (τη στήριξη, την ενίσχυση και την ενημέρωση του γενικού πληθυσμού σχετικά με το σκεπτικό των στρατηγικών για το περιβάλλον) παρά στην αλλαγή συμπεριφοράς. Στο πλαίσιο αυτό, σε πρόσφατη γερμανική επισκόπηση της διεθνούς βιβλιογραφίας (Bühler και Kröger, 2005, αναφέρεται στην εθνική έκθεση της Γαλλίας) συνιστάται οι εκστρατείες στα μέσα ενημέρωσης να χρησιμοποιούνται ως υποστηρικτικό μέτρο και όχι ως το μοναδικό μέτρο για την επίτευξη συμπεριφορικών αλλαγών.


Πρόληψη στη δημόσια υγεία

Ενώ η προαγωγή της υγείας – ως απαραίτητη προϋπόθεση για την πρόληψη – συνίσταται στην παρότρυνση των ατόμων να υιοθετήσουν υγιεινό τρόπο ζωής και στη δημιουργία υγιεινών συνθηκών διαβίωσης για όλους, ο νέος όρος «πρόληψη στη δημόσια υγεία» («public health prevention») μνημονεύεται όλο και πιο συχνά από ορισμένα κράτη μέλη (Ιταλία , Κάτω Χώρες, Σλοβακία) και τη Νορβηγία. Η πρόληψη στη δημόσια υγεία συνεπάγεται ένα ευρύ φάσμα μέτρων πρόληψης που αποσκοπούν στη βελτίωση της υγείας ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων, μεταξύ των οποίων και πρόληψη των ναρκωτικών. Τα μέτρα αυτά είναι ειδικά προσαρμοσμένα στις ανάγκες των νέων, των οποίων οι προβληματικές συμπεριφορές, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ναρκωτικών, εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τον βαθμό ευπάθειας (κοινωνικής και προσωπικής) και από τις συνθήκες διαβίωσης. Ως εκ τούτου, καθώς οι στρατηγικές επικεντρωμένης και εξειδικευμένης πρόληψης στοχεύουν συνθήκες κινδύνου σε κοινωνικό και ατομικό επίπεδο, συνδέονται όπως είναι φυσικό με άλλες πολιτικές δημόσιας υγείας που αφορούν τους νέους (στρατηγικές για την ψυχική υγεία των εφήβων που αφορούν διαταραχές συμπεριφοράς, διαταραχές ελλειμματικής προσοχής), κοινωνικές πολιτικές (παροχή χώρων ψυχαγωγίας και υποστήριξης σε ευάλωτους νέους ή άπορες οικογένειες), εκπαιδευτικές πολιτικές (περιορισμός του φαινομένου της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου) κλπ. Έτσι, η πρόληψη στη δημόσια υγεία στοχεύει το σύνολο των παραγόντων ευπάθειας, των οποίων η αντιμετώπιση είναι απαραίτητη για την καταπολέμηση του προβλήματος των ναρκωτικών μέσω της εξασφάλισης της συμμετοχής υπηρεσιών και τομέων που δεν έχουν εξ ορισμού αντικείμενό τους τα ναρκωτικά.

Καθολική πρόληψη στα σχολεία

Οι προσεγγίσεις πρόληψης βάσει προγραμμάτων κερδίζουν έδαφος στο πλαίσιο της πρόληψης στα σχολεία. Η πρόληψη βάσει προγραμμάτων συνεπάγεται τυποποιημένη εφαρμογή στο πλαίσιο ενός συγκεκριμένου αριθμού συνεδριών, καθεμία από τις οποίες έχει επακριβώς καθορισμένο περιεχόμενο και συνοδεύεται από αναλυτικό υλικό για τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές. Με τον τρόπο αυτό διευκολύνεται η παρακολούθηση και η αξιολόγηση και αυξάνεται η ακρίβεια, η πιστότητα και η συνέπεια των παρεμβάσεων, με αποτέλεσμα την υψηλής ποιότητας εφαρμογή τους. Ως εκ τούτου, περισσότερα κράτη μέλη σε σχέση με το παρελθόν επιδίδονται στην παρακολούθηση παρεμβάσεων πρόληψης στο σχολείο (Τσεχική Δημοκρατία, Ελλάδα, Ισπανία, Ιρλανδία, Ιταλία, Κύπρος, Ουγγαρία, Κάτω Χώρες και Ηνωμένο Βασίλειο). Τα αποτελέσματα του πρώτου ευρωπαϊκού δοκιμαστικού προγράμματος πρόληψης της χρήσης ναρκωτικών (www.eudap.net) ήταν ενθαρρυντικά. Με χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το πρόγραμμα υλοποιήθηκε και αξιολογήθηκε σε επτά χώρες, εννέα περιφερειακά κέντρα και 143 σχολεία με τη συμμετοχή 7 000 μαθητών (3 500 στην ομάδα δοκιμής και 3 500 στην ομάδα ελέγχου). Το EU-Dap αναφέρει ότι, σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου, οι μαθητές της ομάδας δοκιμής είχαν 26 % μικρότερη πιθανότητα να καπνίζουν σε ημερήσια βάση, 35 % μικρότερη πιθανότητα να είναι συχνά μεθυσμένοι και 23 % μικρότερη πιθανότητα να κάνουν χρήση κάνναβης. Μια συγκρίσιμη ερευνητική προσέγγιση στο πλαίσιο προγράμματος είναι το Blueprint στο Ηνωμένο Βασίλειο (30). Επιπλέον, μεγαλύτερη προσοχή δίνεται πλέον στην αυστηρότερη τεχνική καθοδήγηση και στην καλύτερη κάλυψη κατά την εφαρμογή της πρόληψης στα σχολεία (π.χ. στη Γαλλία και την Ιρλανδία).

Αστυνομία στα σχολεία

Ο ρόλος της αστυνομίας στην πρόληψη στα σχολεία αποτελεί αμφιλεγόμενο ζήτημα. Στο Βέλγιο, η γαλλική κοινότητα συνιστά να εφαρμόζεται η πολιτική προαγωγής της υγείας και πρόληψης από τις σχολικές αρχές και η αστυνομία να μην εμπλέκεται σε προγράμματα πρόληψης. Επίσης, στο Ηνωμένο Βασίλειο σε έγγραφο πολιτικής (Επιτροπή για τα ναρκωτικά ACPO, 2002) συνιστάται η δράση της αστυνομίας να περιορίζεται στους τομείς στους οποίους ειδικεύεται (ασφάλεια, αδικήματα, τάξη) και να μην εμπλέκεται στην ειδική εκπαίδευση σε θέματα που αφορούν τα ναρκωτικά. Την ίδια γραμμή πλεύσης ακολουθεί και η Πορτογαλία που συνεχίζει να εφαρμόζει ένα πρόγραμμα εκ του σύνεγγυς αστυνόμευσης με την ονομασία Escola Segura (ασφαλές σχολείο). Κατά το σχολικό έτος 2004/05, 320 συνολικά αστυνομικοί τοποθετήθηκαν σε σχολικά περιβάλλοντα με στόχο την εκ του σύνεγγυς αστυνόμευση και την πρόληψη αδικημάτων, κατά τη διάρκεια τόσο της ημέρας όσο και της νύχτας. Στη Γαλλία, ειδικοί που έχουν εκπαιδευτεί από τις υπηρεσίες επιβολής του νόμου ώστε να είναι σε θέση να λειτουργήσουν ως σύνδεσμοι με πληθυσμιακές ομάδες νεαρών ή ενηλίκων επισκέπτονται σχολεία ή άλλες υπηρεσίες κατόπιν αιτήματος. Ωστόσο, παρά τις συστάσεις να μην παρέχεται εκπαίδευση σε θέματα ναρκωτικών από ένστολους αστυνομικούς, καθώς κάτι τέτοιο σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι αντιπαραγωγικό, η διεξαγωγή δραστηριοτήτων από αστυνομικές υπηρεσίες εντός των σχολείων εξακολουθεί να αποτελεί συνήθη πρακτική σε αρκετά κράτη μέλη.

Επικεντρωμένη πρόληψη

Με την αναγνώριση και την ανάπτυξη της προσέγγισης επικεντρωμένης πρόληψης από τα περισσότερα κράτη μέλη, οι ευάλωτες ομάδες αποτελούν όλο και περισσότερο στόχο σχετικών προγραμμάτων. Για παράδειγμα, η Γερμανία, η Ελλάδα, το Λουξεμβούργο, η Αυστρία, η Φινλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο αναφέρουν προγράμματα με στόχο τους νεαρούς παραβάτες.

Ορισμένες χώρες (π.χ. Πολωνία και Σλοβακία) έχουν αρχίσει να δίνουν έμφαση στις ευάλωτες ομάδες. Στη Σουηδία, η πιο εμφανής αύξηση σε σχέση με προγενέστερα έτη όσον αφορά τις δραστηριότητες σημειώθηκε στα προγράμματα για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας που βρίσκονται σε κίνδυνο και τους μαθητές με εξωτερικευμένη συμπεριφορά. Ο αριθμός των δήμων που εφαρμόζουν τα προγράμματα αυτά έχει σχεδόν διπλασιαστεί. Επίσης, η Νορβηγία αναπτύσσει εθνική στρατηγική έγκαιρης πρόληψης κατά της προβληματικής χρήσης ναρκωτικών και αλκοόλ, στο πλαίσιο της οποίας οι προσπάθειες πρόληψης θα στοχεύσουν ειδικά ομάδες κινδύνου. Οι προσεγγίσεις που δεν βασίζονται στην αποχή είναι αποτελεσματικές ως προς τη μείωση όχι μόνο της κατανάλωσης αλλά και της έναρξης χρήσης ναρκωτικών στις ομάδες στις οποίες η χρήση ναρκωτικών βρίσκεται ήδη στα αρχικά στάδια. Έτσι, στην Πολωνία εφαρμόζεται σε εθνικό επίπεδο πρόγραμμα για την αλλαγή της συμπεριφοράς ευάλωτων παιδιών ή παιδιών που βρίσκονται ήδη στα αρχικά στάδια της χρήσης ναρκωτικών σε σχέση με την τοξικομανία. Συγκεκριμένος στόχος του πολωνικού προγράμματος είναι η στήριξη της οικογένειας για την επίλυση προβλημάτων ναρκωτικών. Από την άποψη αυτή, βοηθάει το γεγονός ότι η έννοια της επικεντρωμένης πρόληψης δεν επικεντρώνεται στη χρήση ναρκωτικών και δεν στιγματίζει τη χρήση ναρκωτικών• αντ’ αυτού, επικεντρώνεται στην ευπάθεια υπό την ευρύτερη έννοια.

Τα κράτη μέλη αναφέρουν όλο και συχνότερα τη στόχευση συγκεκριμένων εθνοτικών ομάδων στο πλαίσιο των πολιτικών επικεντρωμένης πρόληψης. Τέσσερις χώρες (Βέλγιο, Γερμανία, Ιταλία και Λουξεμβούργο) ανέφεραν νέα σχέδια στον τομέα αυτό. Στην Ιταλία, προτεραιότητα πολλών σχεδίων αποτελεί πλέον η προστασία παιδιών, μητέρων και οικογενειών μεταναστών ή ατόμων που ανήκουν σε εθνοτικές μειονότητες. Το Λουξεμβούργο αναφέρει ότι δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στους νέους και στη μεγαλύτερη κοινότητα μεταναστών, με επικέντρωση στις γλωσσικές και κοινωνικοπολιτισμικές ιδιαιτερότητες.

Επικεντρωμένη πρόληψη στα σχολεία

Οι νέοι που κινδυνεύουν να εγκαταλείψουν πρόωρα το σχολείο ή/και έχουν προβλήματα συμπεριφοράς αποτελούν όλο και περισσότερο το στόχο επικεντρωμένης πρόληψης, για παράδειγμα στην Ιταλία, όπου το 15 % περίπου των παρεμβάσεων πρόληψης στα σχολεία στοχεύει ευάλωτες υποομάδες μαθητών (επικεντρωμένη και εξειδικευμένη πρόληψη). Οι κύριες υποομάδες που αποτελούν στόχο της επικεντρωμένης πρόληψης στα σχολεία είναι μαθητές με προβλήματα κοινωνικής συμπεριφοράς, μαθησιακά προβλήματα ή οικογενειακά προβλήματα, μετανάστες μαθητές και μαθητές που ανήκουν σε εθνοτικές μειονότητες. Στην πραγματικότητα, οι σχολικές επιδόσεις και η παρακολούθηση των μαθημάτων αποτελούν βάσιμα κριτήρια πρόβλεψης προβλημάτων ναρκωτικών και η παρακολούθησή τους επιτρέπει την έγκαιρη και ακριβή παρέμβαση.

Η πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου βρίσκεται στο επίκεντρο των προγραμμάτων πρόληψης ναρκωτικών σε αρκετά κράτη μέλη. Το σχέδιο HUP στην κομητεία Storstrom της Δανίας αποβλέπει στην αύξηση του μέσου όρου ολοκλήρωσης της φοίτησης στο σχολείο από το 75 % στο 95 %, που αποτελεί τον εθνικό στόχο, δίνοντας έμφαση στους ευάλωτους μαθητές. Παρόμοια προγράμματα αναφέρονται στην Ιρλανδία, την Πορτογαλία (47 σχέδια) τη Ρουμανία (ένα σχέδιο) και τη Νορβηγία (φυλλάδια για εκπαιδευτικούς). Ο περιορισμός του φαινομένου της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου αποτελεί επίσημο στόχο της εθνικής στρατηγικής της Ιρλανδίας, αποβλέποντας σε μείωση 10 % σε σχέση με τα ποσοστά του 2005 στους τομείς των τοπικών ομάδων δράσης για την καταπολέμηση των ναρκωτικών (LDTF). Οι μαθητές που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο αποτελούν στόχο προγραμμάτων επικεντρωμένης πρόληψης στη Μάλτα, ενώ στη Γαλλία και τη Σλοβακία παρέχονται συμβουλευτικές υπηρεσίες σε σχολεία στη βάση (αυτο)-παραπομπής.
Πρόληψη στην οικογένεια

Καθώς αυξάνεται ο αριθμός των παιδιών που ξεκινούν τη χρήση ναρκωτικών από νεαρότερη ηλικία, η βελτίωση και η εντατικοποίηση της πρόληψης στην οικογένεια αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία. Στα παιδιά προεφηβικής ηλικίας, η επιρροή της οικογένειας υπερισχύει έναντι της επιρροής των συνομηλίκων. Ο ρόλος της οικογένειας στον καθορισμό προτύπων και στην παροχή υποστήριξης στα παιδιά είναι πιο σημαντικός για την πρόληψη από ό,τι η μετάδοση πληροφοριών για τις ουσίες.

Η πρόληψη στην οικογένεια στο πλαίσιο της ΕΕ γίνεται πιο στοχοθετημένη και προσαρμοσμένη στην κάλυψη αναγκών. Αρκετά κράτη μέλη (Γερμανία, Ισπανία, Ιρλανδία, Ιταλία και Ηνωμένο Βασίλειο) αναγνωρίζουν ότι η επικοινωνία των θεσμικών φορέων με προβληματικές οικογένειες μπορεί να παρουσιάζει δυσκολίες. Ως αποτέλεσμα, στο Ηνωμένο Βασίλειο στο πλαίσιο της εκστρατείας με τίτλο FRANK δημιουργήθηκε ένα πληροφοριακό πακέτο για ομάδες δράσης κατά των ναρκωτικών και του αλκοόλ και επαγγελματίες στον χώρο της πρόληψης, το οποίο αφορά τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να επιδιωχθεί η επικοινωνία με την οικογένεια, και σε αρκετά άλλα κράτη μέλη εφαρμόζονται τώρα προγράμματα επικεντρωμένης πρόληψης που στοχεύουν οικογένειες που διατρέχουν κίνδυνο. Στο πλαίσιο των προγραμμάτων αυτών χρησιμοποιούνται διάφορες τεχνικές για την προσέλκυση οικογενειών που διατρέχουν κίνδυνο (π.χ. μέσω της παροχής τροφίμων, οικονομικών κινήτρων, της επιτήρησης μικρών παιδιών), που βασίζονται κατά κύριο λόγο στο πρόγραμμα ενίσχυσης της οικογένειας του Kumpfer (Kumpfer κ.ά.,1996).

Το πρόγραμμα ενίσχυσης της οικογένειας εφαρμόζεται τώρα στην Ισπανία (Palma de Mallorca και Βαρκελώνη), τις Κάτω Χώρες (σε δύο πόλεις, μελέτη αξιολόγησης) και τη Σουηδία (σε δύο πόλεις). Στην Ιρλανδία και την Ιταλία έχουν δρομολογηθεί προγράμματα κατάρτισης και, στη δεύτερη, προβλέπεται επέκτασή τους σε αρκετές πόλεις. Στη Νορβηγία αξιολογείται παρόμοιο πρόγραμμα (MST) στο πλαίσιο τυχαιοποιημένης ελεγχόμενης δοκιμής. Αυτά τα προγράμματα επικεντρωμένης πρόληψης στην οικογένεια έχουν πανομοιότυπα χαρακτηριστικά σε όλα τα κράτη μέλη που εφαρμόζονται.

Στην Πολωνία και σε ορισμένες επαρχίες της Αυστρίας υλοποιούνται προγράμματα για παραμελημένα παιδιά και νέους προερχόμενους από δυσλειτουργικές οικογένειες. Τα προγράμματα αυτά εφαρμόζονται σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας σε χώρους όπως κοινωνικοθεραπευτικές αίθουσες ψυχαγωγίας, κέντρα αγωγής, συλλόγους νέων και κέντρα πρόληψης.

Μερικές χώρες επικεντρώνουν την προσοχή τους ολοένα και περισσότερο σε παιδιά αλκοολικών (Βέλγιο, Γερμανία, Αυστρία). Οι υπόλοιπες χώρες εξακολουθούν να επικεντρώνουν την προσοχή τους στα παιδιά τοξικομανών.

Πρόληψη σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας

Η διαχείριση των περισσότερων προγραμμάτων επικεντρωμένης πρόληψης γίνεται σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας. Εν μέρει, αυτό συμβαίνει επειδή ο συντονισμός των διαφόρων κοινωνικών υπηρεσιών πραγματοποιείται συνήθως στο επίπεδο αυτό. Ωστόσο, σε χώρες στις οποίες οι τοπικές κοινωνίες έχουν τη δυνατότητα και τη θέληση να επιβάλλουν πρότυπα σε τοπικό επίπεδο, η τοπική κοινωνία αποτελεί τη φυσική μονάδα για την εφαρμογή στρατηγικών σχετικά με το περιβάλλον. Η επικεντρωμένη πρόληψη σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας είναι διαδεδομένη στις σκανδιναβικές χώρες και το Βέλγιο, τις Κάτω Χώρες, την Πολωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο, και αρχίζει να εφαρμόζεται ολοένα περισσότερο σε χώρες όπου η προσέγγιση αυτή δεν ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη στο παρελθόν (Γαλλία, Ιταλία, Ουγγαρία, Πορτογαλία).

Μέσω της θέσπισης προτύπων σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας σχετικά με τη διαθεσιμότητα και τις μεθόδους χρήσης των νόμιμων ναρκωτικών, καθώς και μέσω της βελτιστοποίησης των τοπικών υπηρεσιών, οι τοπικές στρατηγικές πρόληψης σχετικά με το περιβάλλον αποτελούν καλή αφετηρία για την εφαρμογή αποτελεσματικών προγραμμάτων πρόληψης ναρκωτικών.


Έλεγχος ποιότητας της πρόληψης

Η σημασία του ελέγχου ποιότητας της πρόληψης αυξάνεται, ιδίως σε πολλά κράτη μέλη που έχουν μεταβιβάσει τις αρμοδιότητες και τις ευθύνες για την πρόληψη στο τοπικό επίπεδο (Δανία, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Πολωνία, Πορτογαλία και Σλοβενία) ή/και έχουν αναθέσει την ευθύνη για την πρόληψη των ναρκωτικών σε μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) ή ημιανεξάρτητες ενώσεις (Βέλγιο, Γερμανία, Γαλλία, Ουγγαρία και Φινλανδία). Ομοίως, μερικά κράτη μέλη αναφέρουν στρατηγικές για την παροχή κοινών κριτηρίων ποιότητας, προτύπων και συμβουλευτικών υπηρεσιών τεχνικής φύσης σε τοπικό επίπεδο, για την υποστήριξη σχολείων ή τοπικών κοινωνιών με στόχο την ανάπτυξη σχολικών πολιτικών (Βέλγιο, Δανία, Κάτω Χώρες και Ηνωμένο Βασίλειο), για την εφαρμογή κατάλληλων προγραμμάτων πρόληψης και τη διασφάλιση ελάχιστων κριτηρίων ποιότητας (Δανία, Γαλλία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Σλοβακία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ρουμανία και Νορβηγία).

Η Ελλάδα και η Αυστρία πρωτοστατούν στον καθορισμό προδιαγραφών για την πιστοποίηση υπηρεσιών πρόληψης ή ειδικών του τομέα πρόληψης.
Τρόποι θεραπείας και μείωσης των επιβλαβών συνεπειών

Το πλαίσιο για τη συλλογή στοιχείων από το ΕΚΠΝΤ σε ό,τι αφορά τους τρόπους θεραπείας και μείωσης των επιβλαβών συνεπειών σε σχέση με το πρόβλημα των ναρκωτικών ορίζεται από δύο βασικές κοινοτικές πράξεις:

1. τη στρατηγική της ΕΕ για τα ναρκωτικά (2005–12) και το πρώτο σχέδιο δράσης της (2005–08), όπου παρατίθεται το πλαίσιο για τις εθνικές πολιτικές καθώς και αναλυτικές συστάσεις για την ανάληψη δράσεων στα κράτη μέλη με στόχο την πρόληψη της χρήσης ναρκωτικών και την αύξηση της κάλυψης και της ποιότητας της θεραπείας και των υπηρεσιών μείωσης των επιβλαβών συνεπειών·

2. τη σύσταση του Συμβουλίου της 18ης Ιουνίου 2003 (31), στην οποία παρέχονται περαιτέρω συστάσεις σχετικά με τα μέτρα των οποίων την εφαρμογή πρέπει να εξετάσουν τα κράτη μέλη για την πρόληψη και τη μείωση των επιβλαβών συνεπειών για την υγεία που συνδέονται με την εξάρτηση από τα ναρκωτικά και για την παροχή υψηλού επιπέδου προστασίας της υγείας. Η σύσταση αυτή ενισχύθηκε με τη συμπερίληψή της στο σχέδιο δράσης της ΕΕ ως στόχου 14.

Για την αξιολόγηση του επιπέδου υλοποίησης της στρατηγικής, είναι σημαντικό να καθοριστούν τα επίπεδα της παροχής υπηρεσιών και του βαθμού στον οποίο χρησιμοποιούνται οι υπηρεσίες αυτές. Εν τέλει, ωστόσο, για την αξιολόγηση των στόχων του σχεδίου δράσης και τη δημιουργία μιας βάσης για την αξιολόγηση του αντίκτυπου της στρατηγικής θα χρειαστούν ακριβείς εκτιμήσεις της κάλυψης – του βαθμού στον οποίο τα μέτρα θεραπείας και μείωσης των επιβλαβών συνεπειών κατορθώνουν να προσεγγίσουν την προβλεπόμενη ομάδα στόχο.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της οκταετούς περιόδου εφαρμογής της στρατηγικής, το ΕΚΠΝΤ παρέχει στήριξη στην Επιτροπή στο πλαίσιο της διαδικασίας αξιολόγησης παρέχοντας στοιχεία από το κοινοτικό σύστημα επιδημιολογικών δεικτών καθώς και αναπτύσσοντας και εφαρμόζοντας μια σειρά εργαλείων συλλογής δεδομένων για τον προσδιορισμό του επιπέδου παροχής υπηρεσιών και της χρήσης των υπηρεσιών θεραπείας και μείωσης των επιβλαβών συνεπειών. Σε σύγκριση με την ικανοποιητική επισκόπηση της επιδημιολογικής κατάστασης που πραγματοποιήθηκε μέσω της ανάπτυξης και της εφαρμογής της παρακολούθησης βάσει δεικτών που προωθήθηκε από το ΕΚΠΝΤ, η τυποποιημένη υποβολή στοιχείων σχετικά με τους τρόπους θεραπείας και μείωσης των επιβλαβών συνεπειών είναι περιορισμένη.



Θεραπεία υποκατάστασης οπιοειδών

Στη θεραπεία συντήρησης με μεθαδόνη για τους χρήστες ηρωίνης στην Ευρώπη πρωτοστάτησαν η Σουηδία (το 1967), οι Κάτω Χώρες και το Ηνωμένο Βασίλειο (1968) καθώς και η Δανία (1970), αλλά η χρήση της παρέμεινε περιορισμένη για πολλά χρόνια.

Μετά τη διαπίστωση του βαθμού εξάπλωσης της επιδημίας του ιού HIV σε τοξικομανείς στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, σε πολλές χώρες οι θεραπευτικοί στόχοι και οι προσεγγίσεις άρχισαν να εγκαταλείπουν την αποχή ως βασικό στόχο και να στρέφονται προς τη μείωση των επιβλαβών συνεπειών που συνδέονται με τη χρήση ναρκωτικών. Η ανάγκη για επαναλαμβανόμενες παρεμβάσεις θεραπείας έγινε αποδεκτή και αναγνωρίστηκαν τα οφέλη της θεραπείας συντήρησης για τη σταθεροποίηση και τη βελτίωση της υγείας και της κοινωνικής κατάστασης των χρηστών οπιοειδών καθώς και για την κοινωνία στο σύνολό της.

Μετά τα τέλη της δεκαετίας του 1980, ο ρυθμός με τον οποίο καθιερωνόταν η συντήρηση με μεθαδόνη ως μορφή θεραπείας επιταχύνθηκε. Έως το 2001 την είχαν καθιερώσει 24 χώρες της ΕΕ, καθώς και η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Νορβηγία (Διάγραμμα 1). Ωστόσο, η κλίμακα και η κάλυψη διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των κρατών (βλέπε Κεφάλαιο 3).
Διάγραμμα 1 : Εφαρμογή θεραπείας συντήρησης με μεθαδόνη και θεραπείας χορήγησης υψηλών δόσεων βουπρενορφίνης στα κράτη μέλη της ΕΕ, τις υποψήφιες χώρες και τη Νορβηγία
Διάγραμμα 1

fig01-el.swf

Πηγές:

Εθνικά εστιακά σημεία.

Εκτύπωση

Το 1996 θεσπίστηκε για πρώτη φορά η νομική βάση για τη χρήση φαρμάκων που περιέχουν βουπρενορφίνη στη θεραπεία των χρηστών ηρωίνης σε κράτος μέλος της ΕΕ (βλέπε το επιλεγμένο θέμα σχετικά με τη βουπρενορφίνη στην ετήσια έκθεση για το 2005). Πλέον είναι διαθέσιμη και χρησιμοποιείται στην πλειονότητα των κρατών μελών. Καθώς η βουπρενορφίνη ελέγχεται βάσει ενός λιγότερο αυστηρού παραρτήματος των συμβάσεων των Ηνωμένων Εθνών για τα ναρκωτικά, οι χώρες έχουν μεγαλύτερα περιθώρια συνταγογράφησής της. Σε ορισμένες χώρες, αυτή η επιλογή θεραπείας είχε ως αποτέλεσμα τη ραγδαία αύξηση του αριθμού των ατόμων που υποβλήθηκαν σε θεραπεία. Διερευνούνται νέες μέθοδοι φαρμακοθεραπείας πέραν της υποκατάστασης με αγωνιστές, και η προσοχή των ερευνών στρέφεται πλέον στην ανάπτυξη τρόπων θεραπείας για τους χρήστες κοκαΐνης και κρακ, πολλοί από τους οποίους επίσης χρησιμοποιούν ή έχουν χρησιμοποιήσει κατά το παρελθόν ηρωίνη (βλέπε επίσης Κεφάλαιο 5).

Υπολογίζεται ότι στην ΕΕ περισσότεροι από πεντακόσιες χιλιάδες χρήστες οπιοειδών υποβλήθηκαν σε θεραπεία υποκατάστασης το 2003, αριθμός που αντιστοιχεί στο ένα τρίτο του 1,5 εκατομμυρίου προβληματικών χρηστών οπιοειδών (ΕΚΠΝΤ, 2005α). Τα νέα κράτη μέλη και οι υποψήφιες χώρες αντιπροσωπεύουν μικρό μόνο ποσοστό των ατόμων που υποβάλλονται σε θεραπεία υποκατάστασης στην Ευρώπη, γεγονός που εξηγείται εν μέρει από τα χαμηλότερα επίπεδα χρήσης οπιοειδών στις χώρες αυτές. Μολονότι η συνολική παροχή θεραπείας υποκατάστασης παραμένει χαμηλή στις εν λόγω χώρες, υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις αύξησης στην Εσθονία, τη Λιθουανία και τη Βουλγαρία.

Από τις πληροφορίες που παρέχονται προκύπτει ότι σε μερικές χώρες σημειώθηκε περαιτέρω αύξηση στην παροχή θεραπείας με μεθαδόνη, αλλά και ότι σε οκτώ χώρες ο αριθμός των ατόμων που έλαβαν αυτού του είδους τη θεραπεία παρέμεινε σταθερός ή μειώθηκε (32). Σε τέσσερις από τις χώρες αυτές (Δανία, Ισπανία, Μάλτα και Κάτω Χώρες) υπάρχει ιστορικό μακροχρόνιας χρήσης ναρκωτικών και υψηλής προσβασιμότητας σε προγράμματα υποκατάστασης με μεθαδόνη. Οι άλλες τέσσερις χώρες (Λεττονία, Ουγγαρία, Πολωνία και Ρουμανία) χαρακτηρίζονται από χαμηλή γεωγραφική κάλυψη της υποκατάστασης με μεθαδόνη, και σε ορισμένα μέρη υπάρχει λίστα αναμονής για θεραπεία.

Είναι δύσκολο να προσδιοριστεί εάν ο μειούμενος αριθμός ατόμων που υποβάλλονται σε θεραπεία με μεθαδόνη σημαίνει ότι τα άτομα αυτά στρέφονται στη θεραπεία με βουπρενορφίνη. Ο βαθμός παροχής θεραπείας απεξάρτησης από γενικούς ιατρούς συχνά δεν είναι γνωστός σε εθνικό επίπεδο.
Παροχή και μορφή θεραπείας απεξάρτησης

Έρευνα που διενεργήθηκε μεταξύ εθνικών εστιακών σημείων το 2005 αξιολόγησε τα χαρακτηριστικά της παροχής θεραπείας στην Ευρώπη. Εθνικοί εμπειρογνώμονες ρωτήθηκαν εάν στην πλειονότητά τους οι χρήστες οπιοειδών υποβλήθηκαν σε στεγνά θεραπευτικά προγράμματα ή σε θεραπευτικά προγράμματα με ιατρική υποστήριξη ή εάν δεν υπήρξε επικράτηση της μίας μορφής θεραπείας έναντι της άλλης.

Από τα αποτελέσματα προκύπτει μια αναλογία σαφώς υπέρ της θεραπείας με ιατρική υποστήριξη, στο πλαίσιο της οποίας η βασική ουσία που χρησιμοποιείται είναι η μεθαδόνη (εκτός από την Τσεχική Δημοκρατία και τη Γαλλία· για περισσότερες πληροφορίες βλέπε Κεφάλαιο 6). Από τα αποτελέσματα προκύπτει περαιτέρω ότι η θεραπεία απεξάρτησης από τα ναρκωτικά στις περισσότερες χώρες παρέχεται κυρίως σε κέντρα θεραπείας εξωτερικής παραμονής – μόνον στην Τουρκία και τη Λεττονία η θεραπεία παρέχεται ως επί το πλείστον σε κέντρα εσωτερικής παραμονής. Οι παραδοσιακές ψυχοθεραπευτικές μέθοδοι απεξάρτησης (ψυχοδυναμική, γνωστική-συμπεριφοριστική, συστημική/οικογενειακή θεραπεία ή θεραπεία Gestalt) είναι αυτές που χρησιμοποιούνται συχνότερα σε κέντρα θεραπείας εξωτερικής παραμονής στην Ιρλανδία, τη Λεττονία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Βουλγαρία και την Τουρκία. Εννέα χώρες αναφέρουν την παροχή κυρίως «υποστηρικτικών» μεθόδων (οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν συμβουλευτική υποστήριξη, κοινωνικο-εκπαιδευτική θεραπεία και θεραπεία σχετικά με το περιβάλλον, παρακινητικές συνεντεύξεις ή τεχνικές χαλάρωσης και βελονισμό), και 10 χώρες συνδυάζουν τις διαφορετικές μεθόδους στο πλαίσιο του θεραπευτικού έργου που παρέχεται στα κέντρα θεραπείας εξωτερικής παραμονής.

Όσον αφορά τη θεραπεία σε κέντρα θεραπείας εσωτερικής παραμονής, το μοντέλο 12 βημάτων της πολιτείας Minnesota (ΗΠΑ) χρησιμοποιείται συχνά στην Ιρλανδία, τη Λιθουανία, την Ουγγαρία και την Τουρκία, ενώ έξι χώρες εφαρμόζουν κυρίως ψυχοθεραπευτικές μεθόδους απεξάρτησης, πέντε χώρες «υποστηρικτικές» μεθόδους και 10 χώρες συνδυασμό των προσεγγίσεων αυτών.

Κατά την τελευταία δεκαετία, αλλά κυρίως κατά τα τελευταία 5 χρόνια, πολλές ευρωπαϊκές χώρες «άνοιξαν τις πόρτες» της θεραπείας επεκτείνοντας την παροχή θεραπείας υποκατάστασης και περιορίζοντας τους περιορισμούς πρόσβασης. Ποτέ στο παρελθόν το σύστημα περίθαλψης δεν είχε καταφέρει να προσεγγίσει τόσο μεγάλο αριθμό χρηστών. Πολλοί, αλλά όχι όλοι, χρειάζονται βοήθεια και μετά την απεξάρτησή τους, και πολλοί φαίνεται να χρειάζονται περίθαλψη άμεσης πρόσβασης καθώς και σημαντική υποστήριξη για την επανένταξή τους.

Πλαίσιο 3: Δράσεις και παρεμβάσεις για τους χρήστες ναρκωτικών σε σωφρονιστικά ιδρύματα στα νέα κράτη μέλη

Τα παρόντα στοιχεία βασίζονται σε κοινό σχέδιο συλλογής στοιχείων των ΕΚΠΝΤ–ΠΟΥ Ευρώπης που υλοποιήθηκε το 2005 (1).

Η διενέργεια εξετάσεων για χρήση ναρκωτικών σε σωφρονιστικά ιδρύματα αναφέρεται από την πλειονότητα των νέων κρατών μελών. Ωστόσο, υπάρχουν διαφορές μεταξύ των χωρών όσον αφορά τα προγράμματα εξετάσεων για χρήση ναρκωτικών. Οι κρατούμενοι υποβάλλονται σε εξετάσεις μόνον κατά την έναρξη της φυλάκισης στην Τσεχική Δημοκρατία, τη Μάλτα και τη Σλοβενία. Η Μάλτα και η Σλοβενία είναι επίσης οι μοναδικές χώρες που υποβάλλουν τους κρατουμένους σε εξετάσεις προτού αυτοί αναχωρήσουν με άδεια. Τυχαιοποιημένες εξετάσεις για χρήση ναρκωτικών πραγματοποιούνται σε όλα τα σωφρονιστικά ιδρύματα στην Τσεχική Δημοκρατία, τη Μάλτα, τη Σλοβενία και σε λιγότερο από 50 % των σωφρονιστικών ιδρυμάτων της Ουγγαρίας.

Τα στεγνά προγράμματα θεραπείας κυριαρχούν στις παρεμβάσεις που γίνονται στα σωφρονιστικά ιδρύματα των νέων κρατών μελών, αλλά η κάλυψη των παρεμβάσεων αυτών είναι περιορισμένη. Στεγνά προγράμματα θεραπείας με παροχή ψυχολογικής υποστήριξης αναφέρεται ότι είναι διαθέσιμα σε λιγότερο από 50 % των σωφρονιστικών ιδρυμάτων στην Τσεχική Δημοκρατία, την Εσθονία, τη Λιθουανία, την Ουγγαρία, την Πολωνία και τη Σλοβακία. Μονάδες στεγνών προγραμμάτων υπάρχουν στις περισσότερες χώρες, αλλά μόνον η Τσεχική Δημοκρατία και η Σλοβενία αναφέρουν την ύπαρξη τέτοιων χώρων σε άνω του 50 % των σωφρονιστικών ιδρυμάτων. Η σύντομη αποτοξίνωση με τη χορήγηση φαρμάκων είναι ευρύτερα διαθέσιμη (σε όλα τα σωφρονιστικά ιδρύματα στη Λεττονία, την Ουγγαρία, τη Μάλτα, τη Σλοβενία και τη Σλοβακία).

Ο αριθμός των φυλακισμένων στα νέα κράτη μέλη που έχουν πρόσβαση σε θεραπεία με ανταγωνιστές και θεραπεία υποκατάστασης είναι σε γενικές γραμμές χαμηλός. Με εξαίρεση τις περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, η θεραπεία με ανταγωνιστές δεν φαίνεται να παρέχεται και λίγες είναι οι χώρες που αναφέρουν την ύπαρξη θεραπείας υποκατάστασης με οπιοειδή για οξεία αποτοξίνωση σε σωφρονιστικά ιδρύματα (Ουγγαρία, Μάλτα, Πολωνία και Σλοβενία). Οι σχετικές με τα ναρκωτικά παρεμβάσεις προ της αποφυλάκισης κυρίως λαμβάνουν τη μορφή συμβουλευτικής και πληροφόρησης (Τσεχική Δημοκρατία, Λεττονία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβενία και Σλοβακία). Η θεραπεία υποκατάστασης ως παρέμβαση προ της αποφυλάκισης είναι διαθέσιμη σε όλα τα σωφρονιστικά ιδρύματα της Σλοβενίας και σε λιγότερο από 50 % των σωφρονιστικών ιδρυμάτων της Πολωνίας.

Ελάχιστα σωφρονιστικά ιδρύματα στα νέα κράτη μέλη αναφέρουν τη λήψη μέτρων μείωσης των επιβλαβών συνεπειών για τους χρήστες ενέσιμων ναρκωτικών. Προγράμματα ανταλλαγής βελόνων και συρίγγων δεν εφαρμόζονται στα σωφρονιστικά ιδρύματα των νέων κρατών μελών και μόνον η Εσθονία, η Λιθουανία και η Σλοβενία αναφέρουν την παροχή απολυμαντικών για τον καθαρισμό των συρίγγων. Παρ’ όλα αυτά, στα σωφρονιστικά ιδρύματα γίνεται ιατρική αντιμετώπιση λοιμωδών νοσημάτων που συνδέονται με τα ναρκωτικά. Εμβολιασμοί κατά της ηπατίτιδας B πραγματοποιούνται σε όλα τα σωφρονιστικά ιδρύματα έξι νέων κρατών μελών (Τσεχική Δημοκρατία, Εσθονία, Ουγγαρία, Μάλτα, Σλοβενία και Σλοβακία), και πέντε χώρες αναφέρουν διαθεσιμότητα αντιικής θεραπείας για κρατούμενους θετικούς στον ιό της ηπατίτιδας C σε όλα τα σωφρονιστικά ιδρύματα (Τσεχική Δημοκρατία, Λιθουανία, Πολωνία, Σλοβενία και Σλοβακία). Η εφαρμογή αντιρετροϊκής θεραπείας για κρατούμενους θετικούς στον ιό HIV αναφέρεται από όλα τα νέα κράτη μέλη (2).

(1) Στοιχεία διατέθηκαν από την Τσεχική Δημοκρατία, την Εσθονία, τη Λεττονία, τη Λιθουανία, την Ουγγαρία, τη Μάλτα, την Πολωνία, τη Σλοβενία και τη Σλοβακία. Για περαιτέρω παραπομπές βλέπε ΕΚΠΝΤ (2005γ).

(2) Δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για την Κύπρο.

Τρόποι μείωσης των επιβλαβών συνεπειών

Καθώς η προσέγγιση των ατόμων που ζητούν θεραπεία και η διατήρηση της επαφής μαζί τους καθίσταται αυτοτελής στόχος, οι υπηρεσίες εκτός δομών και άμεσης πρόσβασης έτυχαν αναγνώρισης και υποστήριξης, αποτελώντας πλέον σημαντικό σκέλος της συνολικής αντιμετώπισης σε πολλά κράτη μέλη. Στην Ευρώπη μπορεί να διακρίνει κανείς κοινές πολιτικές αντιμετώπισης όσον αφορά την πρόληψη λοιμωδών νοσημάτων στους χρήστες ναρκωτικών και τη μείωση των θανάτων που συνδέονται με τα ναρκωτικά (βλέπε επίσης Κεφάλαιο 7).




Η μείωση των θανάτων που συνδέονται με τα ναρκωτικά ορίστηκε για πρώτη φορά ως στόχος της ευρωπαϊκής πολιτικής για τα ναρκωτικά πριν από 6 χρόνια και αποτελεί στόχο του τρέχοντος σχεδίου δράσης της ΕΕ (33). Ο αριθμός των χωρών που περιλαμβάνουν στην έκθεσή τους άμεση αναφορά στο στόχο της μείωσης του αριθμού των θανάτων που συνδέονται με τα ναρκωτικά εξακολούθησε να αυξάνεται τα τελευταία χρόνια, καθώς κατά τη διάρκεια του 2004 και του 2005 την πρακτική αυτή υιοθέτησαν οκτώ χώρες (ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό σε 15). Πέραν των εθνικών πολιτικών, είναι συχνό φαινόμενο οι συμπληρωματικές προσεγγίσεις σε επίπεδο δήμων: αρκετές πρωτεύουσες (συμπεριλαμβανομένων της Αθήνας, του Βερολίνου, των Βρυξελλών, της Λισσαβόνας και του Ταλίν), αλλά και ευρύτερες ημιαστικές περιφέρειες (π.χ. η ανατολική περιφέρεια της Ιρλανδίας, γύρω από το Δουβλίνο) έχουν δικές τους στρατηγικές για τη μείωση των θανάτων που συνδέονται με τα ναρκωτικά. Στην Τσεχική Δημοκρατία, την Ιταλία, τις Κάτω Χώρες και το Ηνωμένο Βασίλειο αναφέρεται η ύπαρξη πολιτικών σε τοπικό ή περιφερειακό επίπεδο, και στη Βουλγαρία εκπονούνται πολιτικές σε τοπικό επίπεδο σε εννέα δήμους.

Όπως και στην προηγούμενη στρατηγική και το σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα ναρκωτικά, η πρόληψη της εξάπλωσης λοιμωδών νόσων παραμένει σημαντικός στόχος και στην τρέχουσα στρατηγική, και ορίζεται ως στόχος 16 στο σχέδιο δράσης για την περίοδο 2005–08. Το γεγονός αυτό υπογραμμίζει τη βαρύτητα που εξακολουθούν να δίνουν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και η Επιτροπή στις συνέπειες της χρήσης ναρκωτικών (34).

Στη μεγάλη τους πλειονότητα οι χώρες της ΕΕ και η Νορβηγία έχουν διατυπώσει με σαφήνεια την προσέγγισή τους για την πρόληψη των λοιμωδών νοσημάτων στους χρήστες ναρκωτικών, συμπεριλαμβάνοντας στα έγγραφα της στρατηγικής τους για τα ναρκωτικά σαφείς στόχους ή καθήκοντα, έχουν θεσπίσει ειδικά κείμενα πολιτικής στα οποία καθορίζονται οι τρόποι με τους οποίους πρέπει να αντιμετωπιστεί το θέμα της πρόληψης των λοιμωδών νοσημάτων στους χρήστες ναρκωτικών (Ισπανία, Λεττονία, Λουξεμβούργο, Σουηδία), ή έχουν κάνει και τα δύο (Εσθονία, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο). Η Μάλτα και η Αυστρία σχεδιάζουν την εκπόνηση ειδικών πολιτικών για την προσέγγιση που θα ακολουθήσουν στον τομέα αυτό.

Στη Γερμανία και την Ελλάδα, η εθνική στρατηγική για τα ναρκωτικά περιλαμβάνει σαφή μέτρα για την πρόληψη των λοιμωδών νοσημάτων, η οποία ωστόσο δεν προσδιορίζεται ρητά ως στόχος.

Οι εν λόγω στρατηγικές για την πρόληψη των λοιμωδών νοσημάτων είναι στις περισσότερες περιπτώσεις αρκετά πρόσφατες και η χρονική στιγμή της υιοθέτησής τους συμπίπτει σε ορισμένες χώρες με την προηγούμενη στρατηγική της ΕΕ για τα ναρκωτικά (2000–04), στο πλαίσιο της οποίας η μείωση της επίπτωσης λοιμωδών νοσημάτων στους χρήστες ναρκωτικών κατέστη για πρώτη φορά ευρωπαϊκός στόχος.

Σύμφωνα με τις εκθέσεις των εθνικών εστιακών σημείων (35), οι στόχοι και οι ομάδες στόχοι που περιλαμβάνονται στις εθνικές στρατηγικές μαρτυρούν υψηλό επίπεδο συνέργιας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι ομάδες στόχοι περιλαμβάνουν, πέραν των χρηστών ενέσιμων ναρκωτικών, τα άτομα που ασκούν επαγγέλματα σχετιζόμενα με το σεξ και τους κρατουμένους. Ιδιαίτερα στα νέα κράτη μέλη της Κεντρικής Ευρώπης, αλλά και στη Νορβηγία, οι νέοι και όσοι δεν κάνουν ενέσιμη χρήση αντιμετωπίζονται σαφώς ως περαιτέρω ομάδες στόχοι για την ανάληψη δράσης στο πλαίσιο της πρόληψης των λοιμωδών νοσημάτων. Οι πολιτικές της Δανίας και της Εσθονίας διευρύνουν ακόμα περισσότερο τις ομάδες στόχους, περιλαμβάνοντας ομάδες που έρχονται σε στενή επαφή με χρήστες ναρκωτικών.

Σε πολλές χώρες της ΕΕ, οι στρατηγικές που στοχεύουν στη μείωση των λοιμωδών νοσημάτων είναι σαφέστατα προσανατολισμένες στον ιό HIV/AIDS, ιδιαίτερα δε στην Εσθονία, την Ισπανία, την Κύπρο, τη Λεττονία και τη Λιθουανία. Ωστόσο, σε 10 χώρες (37 %), στις στρατηγικές για τα λοιμώδη νοσήματα μνημονεύεται ρητά η πρόληψη της ηπατίτιδας C στους χρήστες ναρκωτικών (36). Η Ιρλανδία ξεκίνησε μια διαδικασία διαβούλευσης το 2004, στο πλαίσιο της κατάρτισης μιας τέτοιας στρατηγικής, και στη Γερμανία εκδόθηκαν συστάσεις για την πρόληψη και τη θεραπεία. Στην Αυστρία, η συζήτηση μεταξύ των επαγγελματιών του τομέα και η δημόσια συζήτηση τροφοδοτήθηκαν από ένα διεθνές συνέδριο που πραγματοποιήθηκε για το συγκεκριμένο θέμα στη Βιέννη το 2005.

Οι στρατηγικές μείωσης των επιβλαβών συνεπειών αποτελούν σημαντικό σκέλος των τρόπων αντιμετώπισης της χρήσης ναρκωτικών στην Ευρώπη σήμερα, και η βελτίωση της πρόσβασης σε υπηρεσίες για την πρόληψη και τη μείωση των επιβλαβών συνεπειών για την υγεία είναι βασική προτεραιότητα της στρατηγικής της ΕΕ για τα ναρκωτικά (2005–12). Η κοινή στρατηγική πλατφόρμα για τη μείωση των επιβλαβών συνεπειών για την υγεία που παρέχει η στρατηγική της ΕΕ για τα ναρκωτικά εκφράζεται σε πολλές εθνικές πολιτικές ανά την ΕΕ και υποστηρίζει την εναρμόνιση των τρόπων αντιμετώπισης που βασίζονται σε τεκμηριωμένα στοιχεία στον τομέα αυτό.

Το 2004 καταγράφηκε βελτίωση στην παρακολούθηση της διαθεσιμότητας συρίγγων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ωστόσο, στις περισσότερες χώρες ελάχιστες πληροφορίες καταγράφονται σε εθνικό επίπεδο σχετικά με την παροχή, τη χρήση και την κάλυψη του ευρέος φάσματος άλλων σημαντικών υπηρεσιών που παρέχονται από υπηρεσίες άμεσης πρόσβασης. Δεν είναι εύκολο να σχηματιστεί πλήρης εικόνα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ένα σχέδιο για τη βελτίωση της κατάστασης όσον αφορά τα στοιχεία περιγράφεται στο πλαίσιο «Οι υπηρεσίες άμεσης πρόσβασης ως σημαντική πηγή στοιχείων».


Πλαίσιο 4: Οι υπηρεσίες άμεσης πρόσβασης ως σημαντική πηγή στοιχείων

Οι υπηρεσίες άμεσης πρόσβασης διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην αύξηση της πρόσβασης των χρηστών ναρκωτικών στην περίθαλψη. Για τους πληθυσμούς χρηστών ναρκωτικών που είναι «κρυφοί» ή πιο δύσκολα προσεγγίσιμοι ή έχουν χάσει την επαφή τους με το σύστημα περίθαλψης, οι υπηρεσίες αυτές μπορούν να αποτελέσουν σημεία επαφής και χώρους για την παροχή ιατρικών και κοινωνικών υπηρεσιών.

Μολονότι όλες οι υπηρεσίες άμεσης πρόσβασης διαθέτουν κάποιο σύστημα για την τεκμηρίωση της παροχής των υπηρεσιών τους, και παρά το γεγονός ότι η παρακολούθηση και η αναφορά μπορεί να είναι ευρείας κλίμακας, οι δραστηριότητες αυτές πραγματοποιούνται κυρίως στο πλαίσιο της υποχρέωσης λογοδοσίας προς τους φορείς χρηματοδότησης και λιγότερο με γνώμονα την εσωτερική διαχείριση ποιότητας ή τον σχεδιασμό και την αξιολόγηση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Πολύ συχνά, οι πολύτιμες πληροφορίες που συλλέγονται παραμένουν στο επίπεδο κάθε μεμονωμένης υπηρεσίας. Παρά τη δυνητική σημασία της για την παρακολούθηση των προτύπων και των τάσεων της χρήσης ναρκωτικών καθώς και της πρόσβασης σε υπηρεσίες, η άμεση πρόσβαση φαίνεται ότι δεν αξιοποιείται επαρκώς. Ένα βασικό εμπόδιο είναι η έλλειψη τυποποίησης και συγκρισιμότητας των συλλεγόμενων πληροφοριών.

Είναι σημαντικό για τη βελτίωση της ποιότητας των στοιχείων σχετικά με την παροχή και τη χρήση υπηρεσιών μείωσης των επιβλαβών συνεπειών να υπάρχει ένα εργαλείο συλλογής στοιχείων που να είναι μεν κατάλληλο για τις υπηρεσίες αλλά να παράγει ταυτόχρονα αποτελέσματα που να μπορούν να χρησιμοποιούνται για τους σκοπούς της παρακολούθησης σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Μια πρωτοβουλία προς την κατεύθυνση αυτή είναι το κοινό σχέδιο ΕΚΠΝΤ – Correlation, με την υποστήριξη εμπειρογνωμόνων από τα εθνικά εστιακά σημεία της Γαλλίας, της Ιρλανδίας, της Ουγγαρίας και της Νορβηγίας. Το δίκτυο Correlation (European Network for Social Inclusion and Health (Ευρωπαϊκό δίκτυο για την κοινωνική ένταξη και την υγεία), www.correlation-net.org) εκπροσωπεί κυβερνητικές και μη κυβερνητικές οργανώσεις από 27 ευρωπαϊκές χώρες και χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα δημόσιας υγείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΓΔ SANCO).

Στοχοθετημένη θεραπεία και διαχείριση ποιότητας

Το τρέχον σχέδιο δράσης της ΕΕ προβλέπει την παροχή υψηλής ποιότητας θεραπείας και υπηρεσιών μείωσης των επιβλαβών συνεπειών.

Η χρήση εργαλείων διαχείρισης της ποιότητας στο επίπεδο του σχεδιασμού της θεραπείας και της μείωσης των επιβλαβών συνεπειών είχε ως αποτέλεσμα την εξειδίκευση των υπηρεσιών για κάθε ομάδα στόχο, π.χ. λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορετικές ανάγκες κάθε φύλου (βλέπε επίσης το επιλεγμένο θέμα για το φύλο).

Οι μονάδες ή τα προγράμματα θεραπείας που εξυπηρετούν αποκλειστικά συγκεκριμένη ομάδα στόχο είναι σύνηθες φαινόμενο σε ολόκληρη την Ευρώπη. Παιδιά και νέοι κάτω των 18 ετών υποβάλλονται σε θεραπεία από εξειδικευμένους φορείς σε 23 χώρες· θεραπεία χρηστών ναρκωτικών που εμφανίζουν ψυχιατρική συννοσηρότητα παρέχεται από εξειδικευμένους φορείς σε 18 χώρες· και σε όλες τις χώρες αναφέρεται η ύπαρξη ειδικών υπηρεσιών για τις γυναίκες, με εξαίρεση την Κύπρο, τη Λεττονία, τη Λιθουανία, τη Βουλγαρία και την Τουρκία. Υπηρεσίες σχεδιασμένες για την κάλυψη των αναγκών μεταναστών χρηστών ναρκωτικών ή ομάδων με ειδικές γλωσσικές ανάγκες ή θρησκευτικό ή πολιτισμικό υπόβαθρο είναι λιγότερο συνηθισμένες, αλλά έχουν αναφερθεί στο Βέλγιο, τη Γερμανία, την Ελλάδα, την Ισπανία, τη Λιθουανία, τις Κάτω Χώρες, τη Φινλανδία, τη Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Μονάδες που ειδικεύονται στη θεραπεία χρηστών κάνναβης ή κοκαΐνης έχουν αναφερθεί από 13 χώρες, και ειδικά προγράμματα θεραπείας για τις ομάδες αυτές παρέχονται από αρμόδιους για τα ναρκωτικά φορείς σε οκτώ χώρες. Ωστόσο, η διαθεσιμότητα και η προσβασιμότητα των εν λόγω υπηρεσιών στις περισσότερες από τις χώρες αυτές εκτιμάται ότι είναι μικρή. Παρόμοιο εξειδικευμένο πρόγραμμα για χρήστες αμφεταμινών αναφέρεται στην Ισπανία, τη Σλοβακία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Περαιτέρω συγκεκριμένα μέτρα για τη βελτίωση της ποιότητας της θεραπείας και της περίθαλψης είναι η διαχείριση μεμονωμένων περιπτώσεων, η μεσολάβηση της παροχής εξειδικευμένων υπηρεσιών (π.χ. θεραπεία συννοσηρότητας) και οι προκαταρκτικές αξιολογήσεις των ατόμων που ζητούν θεραπεία ώστε να ταιριάζει καλύτερα το προφίλ των ατόμων αυτών με την προσφερόμενη θεραπεία, με στόχο να εξασφαλίζεται η παραμονή τους για μεγαλύτερο διάστημα και να αυξάνεται η αποτελεσματικότητα της θεραπείας.

Παρά τη συνολική διεύρυνση των επιλογών θεραπείας, η ενασχόληση με ορισμένες ομάδες χρηστών ναρκωτικών, ιδίως εκείνων με μακροχρόνια και χρόνια προβλήματα, εξακολουθεί να θέτει προκλήσεις στις υπηρεσίες θεραπείας. Οι εκτός δομών και άμεσης πρόσβασης παρεμβάσεις αποτελούν συνήθεις προσεγγίσεις για τη δημιουργία διαύλου επικοινωνίας και την ενασχόληση με αυτές τις δύσκολα προσεγγίσιμες ομάδες. Μια πιο αμφιλεγόμενη προσέγγιση είναι η ανάπτυξη σε ορισμένες χώρες αιθουσών επιτηρούμενης χρήσης ναρκωτικών που στοχεύουν κυρίως τους χρήστες ενέσιμων ναρκωτικών, η οποία, όμως, ορισμένες φορές επεκτείνεται πλέον και στη χρήση κρακ, κοκαΐνης ή το κάπνισμα ηρωίνης (βλέπε ΕΚΠΝΤ, 2004γ). Ένας ακόμη αμφιλεγόμενος τομέας ανάπτυξης υπηρεσιών και πειραματισμού είναι η χρήση από ορισμένες χώρες της ηρωίνης ως παράγοντα θεραπείας υποκατάστασης. Μολονότι, γενικά, οι δραστηριότητες στον τομέα αυτό παραμένουν περιορισμένες σε σύγκριση με άλλες επιλογές θεραπείας, από ορισμένες μελέτες προκύπτει ότι η συνταγογράφηση ηρωίνης μπορεί να έχει δυνητικά οφέλη για περιπτώσεις ατόμων των οποίων η θεραπεία με συντήρηση μεθαδόνης απέτυχε. Για παράδειγμα, στο πλαίσιο μιας πρόσφατης γερμανικής τυχαιοποιημένης δοκιμής θεραπείας με χρήση ηρωίνης (Naber και Haasen, 2006) αναφέρθηκαν θετικά αποτελέσματα από την άποψη τόσο της υγείας όσο και της μείωσης της χρήσης παράνομων ναρκωτικών. Παρ’ όλα αυτά, επί του παρόντος δεν υπάρχει απόλυτη ομοφωνία στην Ευρώπη σχετικά με το κόστος και τα οφέλη της προσέγγισης αυτής και παραμένει ένα θέμα μεγάλης πολιτικής και επιστημονικής αντιπαράθεσης.

Καθώς αυξάνεται η διαθεσιμότητα και η ποιότητα της θεραπείας, η έμφαση σε ορισμένους ευρωπαϊκούς δήμους μετατοπίζεται προς τη μείωση του αντίκτυπου της χρήσης ναρκωτικών στις τοπικές κοινωνίες. Η δυναμική εργασία εκτός δομών και το ελκυστικό φάσμα υπηρεσιών άμεσης πρόσβασης σε ορισμένα τοπικά περιβάλλοντα είχαν ελπιδοφόρα αποτελέσματα (βλέπε «Προσεγγίσεις μείωσης των επιβλαβών συνεπειών» στο Κεφάλαιο 5) και μπορεί να αποτελέσουν πολύτιμα και αποτελεσματικά μοντέλα για ευρύτερη χρήση με στόχο να αποκατασταθεί η επικοινωνία με περιθωριοποιημένες ομάδες οι οποίες εν τέλει θα οδηγηθούν στη θεραπεία.

Η ανάπτυξη «ασφαλέστερων» προϊόντων υποκατάστασης (δηλαδή ουσιών με μικρότερη πιθανότητα να διοχετευτούν στη μαύρη αγορά) αυξάνει τις πιθανότητες η θεραπεία απεξάρτησης από τα ναρκωτικά να στραφεί ακόμη περισσότερο στα ιατρεία γενικών ιατρών. Πρόκειται επίσης για μια διαδικασία εξομάλυνσης που επιτρέπει η εξάρτηση από τα ναρκωτικά να αντιμετωπίζεται σαν μια χρόνια ασθένεια όπως ο διαβήτης.

Ορισμένες χώρες αναφέρουν ότι οι μεγάλες ομάδες χρηστών ηρωίνης που υποβάλλονται σε θεραπεία υποκατάστασης δημιουργούν αντίστοιχες ανάγκες υποστήριξης της κοινωνικής τους επανένταξης, ιδίως υπό τη μορφή έμμισθης εργασίας. Υπό τις υφιστάμενες οικονομικές συνθήκες, πολλές χώρες μπορεί να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εκπλήρωση των αναγκών επαγγελματικής επανένταξης των μεγαλύτερης ηλικίας χρηστών ηρωίνης, ακόμη και όταν η κατάστασή τους έχει σταθεροποιηθεί χάρη στη θεραπεία συντήρησης. Η κατάσταση αυτή επιβαρύνεται από τα υψηλά επίπεδα νοσηρότητας της ομάδας αυτής.

Κοινωνική επανένταξη

Όλη η διαθέσιμη βιβλιογραφία και τα στοιχεία από τα κράτη μέλη συγκλίνουν προς την ίδια αλήθεια: η κατάσταση της ζωής των χρηστών ναρκωτικών είναι πολύ πιο προβληματική και επισφαλής από εκείνη του γενικού πληθυσμού. Ως εκ τούτου, στα δύο τελευταία σχέδια δράσης της ΕΕ η κοινωνική επανένταξη ήταν ένας από τους απώτερους στόχους για τη βελτίωση της υγείας και την κοινωνικής θέσης των χρηστών ναρκωτικών.

Το σχέδιο δράσης για την περίοδο 2005-08 καλεί τα κράτη μέλη να βελτιώσουν την πρόσβαση και την κάλυψη των προγραμμάτων αποκατάστασης και κοινωνικής επανένταξης. Παρόλο που τα κοινωνικά μέτρα εξακολουθούν να αποτελούν λιγότερο καθιερωμένη μέθοδο αντιμετώπισης της προβληματικής χρήσης ναρκωτικών από την προσέγγιση της θεραπείας, οι παρεμβάσεις που συνδυάζουν τη θεραπεία με δράσεις για την υγεία και δράσεις κοινωνικού χαρακτήρα αναγνωρίζονται από τους επαγγελματίες του χώρου ως ο καλύτερος τρόπος για την επίτευξη της επανένταξης των χρηστών ναρκωτικών.


Τα στοιχεία για την κοινωνική επανένταξη (37) είναι λιγοστά στην Ευρώπη, κυρίως λόγω των εμποδίων στη συλλογή ποσοτικών πληροφοριών στον τομέα αυτό. Ως εκ τούτου, οι περισσότερες από τις πληροφορίες που παρατίθενται κατωτέρω βασίζονται σε ποιοτική αξιολόγηση που επικεντρώθηκε στις πολιτικές, την εφαρμογή τους και τη διασφάλιση ποιότητας στα κράτη μέλη (38).

Το 2004/05, ανταποκρινόμενες στο σχέδιο δράσης της ΕΕ, οι 20 από τις 28 χώρες που υπέβαλαν εκθέσεις (39) είχαν θεσπίσει στρατηγική για την κοινωνική επανένταξη που συνδέεται με τα ναρκωτικά. Τέσσερις ακόμα χώρες, παρόλο που δεν επιλαμβάνονται του θέματος αναλυτικά στην εθνική τους στρατηγική ή σε κάποιο άλλο έγγραφο πολιτικής για τα ναρκωτικά, έχουν θεσπίσει στρατηγικές σε περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο· τρεις χώρες δεν έχουν τίποτα από τα δύο.

Σε 11 χώρες η βασική πηγή χρηματοδότησης εντοπίζεται σε κρατικό/εθνικό επίπεδο, ενώ σε άλλες οκτώ σε περιφερειακό/τοπικό επίπεδο. Σε οκτώ άλλες χώρες η χρηματοδότηση προέρχεται από αμφότερα τα επίπεδα, χωρίς να υπάρχει επικράτηση του ενός ή του άλλου, ή μέσω συστημάτων ασφάλισης υγείας.

Στα κράτη μέλη της ΕΕ, η πρόσβαση των προβληματικών χρηστών ναρκωτικών σε μέτρα κοινωνικού χαρακτήρα εξασφαλίζεται μέσω κέντρων που είτε απευθύνονται αποκλειστικά σε χρήστες ναρκωτικών είτε στοχεύουν κοινωνικά μειονεκτούσες ομάδες. Μεταξύ των μέτρων αυτών η στέγαση αποτελεί έναν από τους κύριους άξονες. Η πιο συνηθισμένη υπηρεσία που παρέχεται σε άστεγους προβληματικούς χρήστες ναρκωτικών είναι η πρόσβαση σε «γενικές υπηρεσίες στέγασης» (σε 21 χώρες), ενώ 18 χώρες παρέχουν υπηρεσίες στέγασης αποκλειστικά για προβληματικούς χρήστες ναρκωτικών και 13 χώρες συνδυάζουν τα δύο συστήματα. Ωστόσο, υπάρχουν αμφιβολίες ως προς την αποτελεσματική πρόσβαση των άστεγων προβληματικών χρηστών ναρκωτικών στις υπηρεσίες αυτές. Η μικρή διαθεσιμότητα, οι τοπικές αντιδράσεις στην παροχή νέων υπηρεσιών σε χρήστες ναρκωτικών, τα περιορισμένα κριτήρια πρόσβασης και η δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι άστεγοι προβληματικοί χρήστες ναρκωτικών στην τήρηση των κανόνων είναι μερικά από τα προβλήματα που αναφέρθηκαν.

Η παροχή σταθερής στέγης σε άστεγους προβληματικούς χρήστες ναρκωτικών είναι το πρώτο βήμα προς τη σταθεροποίηση και την αποκατάσταση. Από τον εκτιμώμενο αριθμό προβληματικών χρηστών ναρκωτικών και το ποσοστό αστέγων μεταξύ των ατόμων που ζητούν θεραπεία προκύπτει ότι υπάρχουν περί τους 75 600 έως 123 300 άστεγους προβληματικούς χρήστες ναρκωτικών στην Ευρώπη. Καθώς επί του παρόντος υπάρχουν κέντρα στις περισσότερες χώρες και καθώς ορισμένες χώρες εξακολουθούν να υλοποιούν νέες δομές, η επίδραση των μέτρων αυτών θα εξαρτηθεί από το κατά πόσο θα διασφαλιστεί η δυνατότητα πρόσβασης των άστεγων προβληματικών χρηστών ναρκωτικών στις εν λόγω υπηρεσίες.


Πλαίσιο 5: Η διάσταση του φύλου στη χρήση ναρκωτικών και στην αντιμετώπιση προβλημάτων ναρκωτικών, στην ετήσια έκθεση του ΕΚΠΝΤ για το 2006: επιλεγμένα θέματα

Γενικά, στους χρήστες ναρκωτικών οι άνδρες υπερβαίνουν κατά πολύ σε αριθμό τις γυναίκες. Στα κράτη μέλη της ΕΕ, αφενός η χρήση παράνομων ναρκωτικών είναι πιο συχνή στους άνδρες από ό,τι στις γυναίκες και αφετέρου οι τελευταίοι έχουν πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να παρουσιάσουν προβλήματα, να προσφύγουν σε θεραπεία και να πεθάνουν από τη χρήση ναρκωτικών.

Το εν λόγω επιλεγμένο θέμα εξετάζει τη χρήση ναρκωτικών και τα προβλήματα που συνδέονται με αυτή με γνώμονα τη διάσταση του φύλου. Μεταξύ των σημαντικών ερωτημάτων που εξετάζονται είναι τα εξής: ποιες διαφορές υπάρχουν στη χρήση ναρκωτικών από τους άνδρες και τις γυναίκες και μήπως μειώνεται η ψαλίδα μεταξύ των δύο φύλων; Τι είδους προσεγγίσεις έχουν υιοθετήσει τα κράτη μέλη για τις ειδικές ανάγκες κάθε φύλου όσον αφορά την πρόληψη των ναρκωτικών, τη θεραπεία, την κοινωνική επανένταξη και τη μείωση των συνεπειών; Είναι οι ειδικοί τρόποι αντιμετώπισης για κάθε φύλο εξίσου σημαντικοί για τους άνδρες και τις γυναίκες;

Αυτό το επιλεγμένο θέμα είναι διαθέσιμο σε έντυπη μορφή και στο Διαδίκτυο μόνον στην αγγλική γλώσσα (http://issues06.emcdda.eu.int).


(30) www.drugs.gov.uk/young-people/blueprint/

(31) Σύσταση του Συμβουλίου αριθ. 2003/488/ΕΚ.

(32) Βλέπε Πίνακα NSP-7 στο Δελτίο στατιστικών στοιχείων 2006.

(33) Ο στόχος 17 του σχεδίου δράσης της ΕΕ για την περίοδο 2005–08 προβλέπει τη συμπερίληψη της μείωσης του αριθμού των θανάτων που συνδέονται με τα ναρκωτικά ως ειδικού στόχου σε όλα τα επίπεδα, με παρεμβάσεις ειδικά σχεδιασμένες για τον σκοπό αυτό.

(34) Ειδικότερα, ο στόχος 16 του σχεδίου δράσης 2005–08 αναφέρεται στην πρόληψη λοιμωδών νόσων. Ο στόχος 14 απαιτεί την εφαρμογή της σύστασης του Συμβουλίου σχετικά με την πρόληψη και τη μείωση των επιβλαβών συνεπειών για την υγεία που συνδέονται με την τοξικομανία, η οποία εγκρίθηκε το 2003 (σύσταση του Συμβουλίου αριθ. 2003/488/ΕΚ). Το 2007 προβλέπεται η εκπόνηση έκθεσης από την Επιτροπή σχετικά με την εφαρμογή της εν λόγω σύστασης, η οποία θα περιλαμβάνει πληροφορίες που θα προέρχονται από φορείς χάραξης πολιτικής και τα εθνικά εστιακά σημεία του δικτύου Reitox, ως συμβολή στην αξιολόγηση της στρατηγικής της ΕΕ για τα ναρκωτικά.

(35) Η ανάλυση αυτή βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις εθνικές εκθέσεις μέσω ενός δομημένου ερωτηματολογίου (SQ 23), το οποίο ενημερώνεται με τις πληροφορίες που παρέχουν τα εθνικά εστιακά σημεία στις εθνικές τους εκθέσεις.

(36) Όπως στη Γαλλία και την Αγγλία, οι οποίες έχουν αμφότερες εκπονήσει ολοκληρωμένες στρατηγικές για την πρόληψη της ηπατίτιδας C: Plan National Hepatites Virales C et B (2002–2005) (http://www.sante.gouv.fr/htm/actu/hepatites/situation.htm) και Hepatitis C: Action Plan for England, 2004 (http://www.dh.gov.uk/) αντίστοιχα.

(37) Ως κοινωνική επανένταξη νοείται «κάθε κοινωνική παρέμβαση με στόχο την ένταξη πρώην ή νυν προβληματικών χρηστών ναρκωτικών στην κοινότητα». Τρεις είναι οι άξονες της κοινωνικής επανένταξης: (1) στέγη· (2) εκπαίδευση· και (3) απασχόληση (συμπεριλαμβανομένης της επαγγελματικής κατάρτισης). Είναι επίσης δυνατό να χρησιμοποιούνται και άλλα μέτρα, όπως η συμβουλευτική και οι ψυχαγωγικές δραστηριότητες.

(38) Για περισσότερες πληροφορίες βλέπε http://www.emcdda.europa.eu/?nnodeid=1573.


« Τελευταία τροποποίηση: Ιανουαρίου 10, 2010, 10:45:38 pm από admin » Αναφορά στον συντονιστή Καταγράφηκε



Τρόποι αντιμετώπισης του προβλήματος των ναρκωτικών στην Ευρώπη — Επισκόπηση 2009

Εισαγωγή
Στο κεφάλαιο αυτό γίνεται μια επισκόπηση των τρόπων αντιμετώπισης του προβλήματος των ναρκωτικών στην Ευρώπη και, όπου είναι εφικτό, επισημαίνονται οι τάσεις, οι εξελίξεις και άλλα ζητήματα που αφορούν την ποιότητα. Εξετάζονται αρχικά τα μέτρα πρόληψης και ακολουθούν οι παρεμβάσεις στους τομείς της θεραπείας, της μείωσης των επιβλαβών συνεπειών και της κοινωνικής επανένταξης. Όλα αυτά τα μέτρα από κοινού συγκροτούν ένα ολοκληρωμένο σύστημα μείωσης της ζήτησης ναρκωτικών. Μπορούν να εκληφθούν ως συμπληρωματικά μεταξύ τους και, σε ορισμένες περιπτώσεις, παρέχονται σε συνδυασμό και μάλιστα από τον ίδιο φορέα. Αυτό ισχύει, για παράδειγμα, ολοένα και πιο συχνά για τα μέτρα θεραπείας και μείωσης των επιβλαβών συνεπειών. Εξάλλου, οι τρόποι αντιμετώπισης που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο της επιβολής της νομοθεσίας περί ναρκωτικών εξετάζονται σε ένα νέο τμήμα, το οποίο περιλαμβάνει τα πλέον πρόσφατα στοιχεία για τα αδικήματα που σχετίζονται με τα ναρκωτικά. Το κεφάλαιο ολοκληρώνεται με επισκόπηση των διαθέσιμων στοιχείων σχετικά με τις ανάγκες των φυλακισμένων χρηστών και τις υπάρχουσες παρεμβάσεις στις φυλακές.


Πρόληψη

Η πρόληψη των ναρκωτικών διακρίνεται σε διάφορα επίπεδα ή στρατηγικές, από την καθολική πρόληψη που απευθύνεται στο σύνολο της κοινωνίας (περιβαλλοντική πρόληψη) μέχρι την πρόληψη που επικεντρώνεται σε άτομα υψηλού κινδύνου (ενδεδειγμένη πρόληψη). Σε ιδανικές συνθήκες, οι διάφορες αυτές στρατηγικές δεν έχουν ανταγωνιστική αλλά συμπληρωματική σχέση μεταξύ τους. Η επισκόπηση που ακολουθεί επικεντρώνεται στις πρόσφατες εξελίξεις και σε αποτελέσματα ελεγχόμενων δοκιμών στον τομέα της πρόληψης, τα οποία υποβλήθηκαν πρόσφατα στο ΕΚΠΝΤ.

Καθολική πρόληψη

Η καθολική πρόληψη απευθύνεται στο σύνολο ενός πληθυσμού. Στόχος της είναι να αποτρέψει ή να καθυστερήσει την έναρξη της χρήσης ουσιών και την εμφάνιση των συναφών προβλημάτων, παρέχοντας στους νέους τις απαραίτητες πληροφορίες και δεξιότητες που θα τους επιτρέψουν να μην αρχίσουν τη χρήση ουσιών. Τα μέτρα πρόληψης που εφαρμόζονται στην Ευρώπη για πρώτη φορά πλέον παρακολουθούνται συστηματικά από την πλειονότητα των κρατών μελών. Τα πρόσφατα στοιχεία από τα περισσότερα κράτη μέλη επιβεβαιώνουν ότι οι παρεμβάσεις που αποσκοπούν στην παροχή πληροφόρησης για τα ναρκωτικά, όπως οι μεμονωμένες ομιλίες, αποτελούν την κυρίαρχη προσέγγιση στην καθολική πρόληψη στο σχολικό περιβάλλον και στην κοινότητα. Εντούτοις, η αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων αυτών δεν τεκμηριώνεται από τα διαθέσιμα στοιχεία. Πλέον, όμως, μεγαλύτερος αριθμός χωρών αναφέρει παρεμβάσεις με καλύτερη επιστημονική τεκμηρίωση, όπως προγράμματα πρόληψης που ακολουθούν τυποποιημένα πρωτόκολλα (Τσεχική Δημοκρατία, Κύπρος, Αυστρία, Πολωνία, Σλοβενία, Σλοβακία). Ο περιορισμένος αριθμός ευρωπαϊκών προγραμμάτων πρόληψης αποδεδειγμένης αποτελεσματικότητας είναι ένα πρόβλημα που φιλοδοξεί να επιλύσει η μελέτη EU-Dap (www.eudap.net). Με τη συμμετοχή 7 000 μαθητών ηλικίας 12–14 ετών σε επτά ευρωπαϊκές χώρες, η εν λόγω μελέτη αξιολογεί ένα πρόγραμμα που βασίζεται στο μοντέλο των ολοκληρωμένων προγραμμάτων κοινωνικών επιρροών και συνδυάζει κατάρτιση σε δεξιότητες ζωής με αναθεώρηση κανονιστικών προτύπων και απόκτηση γνώσεων για τις ουσίες. Δύο χρόνια μετά την παρέμβαση, η αποτελεσματικότητα του προγράμματος διατηρήθηκε, καθώς παρατηρείται μικρότερη συχνότητα περιστατικών μέθης και χρήσης κάνναβης μεταξύ των συμμετεχόντων. Τα αποτελέσματα του EU-Dap διαφοροποιούνται ανάλογα με το φύλο, αφού η συνολική αποτελεσματικότητα του προγράμματος οφείλεται στην επίδραση που είχε αποκλειστικά και μόνο στα αγόρια. Δεν είναι σαφές εάν αυτό συμβαίνει επειδή τα κορίτσια διατρέχουν μικρότερο κίνδυνο ή επειδή δεν ανταποκρίθηκαν στο πρόγραμμα. Διαφορετικές επιδράσεις ανάλογα με το φύλο προέκυψαν και σε μια ελεγχόμενη δοκιμή ενός προγράμματος δεξιοτήτων ζωής στη Δανία. Τα κορίτσια επηρεάστηκαν περισσότερο ως προς τον σχολικό εκφοβισμό και την κατανάλωση αλκοόλ στη διάρκεια της τελευταίας εβδομάδας και του τελευταίου μήνα, ενώ τα αγόρια επηρεάστηκαν περισσότερο ως προς την υψηλή περιστασιακή κατανάλωση αλκοόλ (πάνω από 5 ποτήρια τη φορά) και τη δοκιμή κάνναβης. Σε μια ελεγχόμενη δοκιμή στην Πράγα, ένα πρόγραμμα στην τοπικη κοινωνια που περιλάμβανε ένα εκπαιδευτικό σκέλος, προσέγγιση ομοτίμων, κατάρτιση σε δεξιότητες ζωής και προγράμματα για γονείς συγκρίθηκε με το τυπικό «ελάχιστο πρόγραμμα πρόληψης» που εφαρμόζεται στα σχολεία (Miovský κ.ά., 2007). Το πρόγραμμα στην κοινότητα διαπιστώθηκε ότι ήταν αποτελεσματικότερο ως προς τη μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ και άσκησε μεγαλύτερη επιρροή στη στάση των μαθητών ηλικίας 13–15 ετών έναντι της χρήσης ουσιών, ιδίως σε ορισμένες ευάλωτες ομάδες παιδιών, μεταξύ αυτών και όσων προέρχονταν από μονογονεϊκές οικογένειες. Υποστηρίχθηκε, ως εκ τούτου, ότι το πρόγραμμα θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για επικεντρωμένη πρόληψη.

Επικεντρωμένη και ενδεδειγμένη πρόληψη
Τόσο η επικεντρωμένη όσο και η ενδεδειγμένη πρόληψη δέχονται ότι η προβληματική χρήση ουσιών συναντάται συχνότερα σε ευάλωτες ομάδες ή άτομα με περιορισμένες κοινωνικές και προσωπικές ευκαιρίες (ΕΚΠΝΤ, 2008γ). Η επικεντρωμένη πρόληψη περιλαμβάνει παρεμβάσεις σε ειδικές ομάδες, οικογένειες ή κοινότητες τα μέλη των οποίων, λόγω έλλειψης κοινωνικών δεσμών και πόρων, ενδέχεται να είναι πιο επιρρεπή στη χρήση ουσιών ή την εξάρτηση. Η αποδεικτική βάση αυτής της προσέγγισης παρουσιάζεται σε νέο τμήμα της πύλης βέλτιστης πρακτικής (12) του ΕΚΠΝΤ. Η ενδεδειγμένη πρόληψη αποσκοπεί στον εντοπισμό ατόμων με συμπεριφορικά ή ψυχολογικά προβλήματα —τα οποία ενδέχεται να είναι ενδεικτικά μιας πιθανής προβληματικής χρήσης ουσιών σε μεταγενέστερο στάδιο της ζωής τους— και στην εξατομικευμένη στόχευσή τους με ειδικές παρεμβάσεις. Νέα στοιχεία σχετικά με παρεμβάσεις επικεντρωμένης πρόληψης σε μειονοτικές εθνοτικές ομάδες αναφέρθηκαν από το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο. Συστηματικά πρωτόκολλα παρέμβασης σε ανήλικους παραβάτες που έχουν έρθει σε επαφή με το σύστημα ποινικής δικαιοσύνης αναφέρεται ότι υπάρχουν μόνον στην Αυστρία, στη Γερμανία, στην Καταλονία της Ισπανίας και το Λουξεμβούργο, ενώ οι υπόλοιπες χώρες αναφέρουν γενικές ή σημειακές παρεμβάσεις. Από το 2008, σε δέκα κράτη μέλη με στήριξη της ΕΕ εφαρμόζεται το FRED (13), ένα πρωτόκολλο συστηματικής παρέμβασης σε ανήλικους παραβάτες. Μια νέα αξιολόγηση του FRED σε 140 γερμανικά ιδρύματα έδειξε περιορισμένα ποσοστά διάπραξης νέων αδικημάτων και χρήσης ναρκωτικών μεταξύ των συμμετεχόντων. Νέα προγράμματα ενδεδειγμένης πρόληψης αναφέρονται μόνο από τη Γερμανία, τις Κάτω Χώρες, τη Σλοβακία και τη Σουηδία, εξακολουθούν δε να είναι πολύ σπάνια στην Ευρώπη παρά τα στοιχεία που τεκμηριώνουν την αποτελεσματικότητά τους (ΕΚΠΝΤ, 2009β). Στα υπάρχοντα προγράμματα ενδεδειγμένης πρόληψης στην Ευρώπη περιλαμβάνονται το Parent Management Training- Oregon model, που εφαρμόζεται στις Κάτω Χώρες και τη Νορβηγία σε γονείς παιδιών ηλικίας 4–12 ετών που εκδηλώνουν ανάρμοστη συμπεριφορά, καθώς και η μέθοδος Komet för föräldrar, που εφαρμόζεται στο 30 % περίπου των δήμων της Σουηδίας και απευθύνεται σε γονείς παιδιών που εκδηλώνουν προβλήματα εξωστρεφούς συμπεριφοράς και αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην ανάπτυξη θετικών σχέσεων με συνομηλίκους. Όπως φάνηκε από μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή με τη συμμετοχή 159 οικογενειών, οι συμμετέχοντες γονείς βελτίωσαν σημαντικά την ικανότητα να επιτελούν τον γονεϊκό τους ρόλο, ενώ μειώθηκαν τα συμπεριφορικά προβλήματα των παιδιών.

Ενημερωτικές εκστρατείες στα ΜΜΕ κατά συγκεκριμένων ουσιών
Στην Ευρώπη έχουν αναπτυχθεί ενημερωτικές εκστρατείες στα μέσα μαζικής ενημέρωσης κατά της κάνναβης (Δανία, Ιρλανδία, Γαλλία, Κάτω Χώρες, Ηνωμένο Βασίλειο) και, πιο πρόσφατα, κατά της κοκαΐνης (Ιρλανδία, Ισπανία, Ηνωμένο Βασίλειο). Σχεδόν όλες αυτές οι εκστρατείες προειδοποιούν για τους κινδύνους από τη χρήση της ουσίας, ενώ ορισμένες από αυτές επιδιώκουν να σοκάρουν. Μόνο δύο εκστρατείες υιοθετούν διαφορετική προσέγγιση. Πρόκειται για την εκστρατεία Ηνωμένου Βασιλείου-Κολομβίας με κεντρικό μήνυμα «Κοινή ευθύνη», στην οποία επισημαίνεται η ευθύνη των χρηστών για τις αρνητικές περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις που συνδέονται με την παραγωγή κοκαΐνης, καθώς και την ολλανδική εκστρατεία κατά της κάνναβης του 2006, η οποία αμφισβητούσε τις κανονιστικές αντιλήψεις μέσα από πραγματικές ιστορίες νέων ανθρώπων που προβάλλονταν ως θετικά πρότυπα αντί να περιορίζεται σε προειδοποιήσεις και απεικόνιση της χρήσης. Από την αξιολόγησή της διαπιστώθηκε ότι ενισχύθηκαν οι αρνητικές κοινωνικές κανονιστικές αντιλήψεις για τη χρήση κάνναβης και δεν προέκυψαν ανεπιθύμητες συνέπειες ως προς την πρόθεση χρήσης ή τις κανονιστικές αντιλήψεις (Wammes κ.ά., 2007). Οι εκστρατείες στα ΜΜΕ που τονίζουν τους κινδύνους από τη χρήση ναρκωτικών σπάνια αξιολογούνται ως προς τις μεταβολές που επιφέρουν στη συμπεριφορά, στις στάσεις ή στην πρόθεση χρήσης ουσιών. Πέραν τούτου, έχουν εκφραστεί ανησυχίες για την ελάχιστη αποτελεσματικότητά τους και την πιθανή ζημία που προξενούν. Από την ενδελεχή αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της εθνικής εκστρατείας των ΗΠΑ κατά της κάνναβης, π.χ., δεν διαφάνηκαν συνολικές επιρροές. Προέκυψαν, όμως, στοιχεία που τεκμηριώνουν την ανεπιθύμητη επιρροή της εκστρατείας υπέρ της κάνναβης, ενώ άτομα που στο παρελθόν δεν είχαν το παραμικρό ενδιαφέρον για την ουσία ανέφεραν πρόθεση χρήσης της (Hornik κ.ά., 2008). Παρόμοια προβλήματα αναφέρθηκαν και κατά την αξιολόγηση της εκστρατείας της Σκοτίας κατά της κοκαΐνης με κεντρικό μήνυμα «Μάθε το Σκορ» (ΕΚΠΝΤ, 2007α). Οι αποφάσεις των νέων είναι απόρροια μιας πολύπλοκης διαδικασίας η οποία δέχεται ισχυρές επιρροές από τις αλληλεπιδράσεις με ομάδες συνομηλίκων και από τις αντιλήψεις περί κοινωνικών κανονιστικών προτύπων. Μέχρι σήμερα, η επικοινωνία μέσω των ΜΜΕ δεν φαίνεται να διαχειρίζεται επαρκώς αυτή την πολυπλοκότητα.

Για την θεραπεία, την μείωση των επιβλαβών συνεπειών και την κοινωνική επανένταξη διαβασε εδώ



Αντιμετώπιση του προβλήματος στην Ελλάδα

Προφίλ επικρατησης και σχετική βαθμολογία την Ελλάδα για τα ναρκωτικά


Βασικά στατιστικά στοιχεία σχετικά με την κατάσταση των ναρκωτικών στην Ελλάδα -εδώ

Χρήση ναρκωτικών στο γενικό πληθυσμό και τους νέους

Τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία σχετικά με τη χρήση ναρκωτικών από τον γενικό πληθυσμό της Ελλάδας προέρχονται από την έρευνα σε νοικοκυριά που διεξήγαγε το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας (ΕΠΙΨΥ) το 2004. Συνολικά, η επικράτηση της χρήσης παράνομων ναρκωτικών σε ολόκληρη τη διάρκεια ζωής παρουσίασε σημαντική αύξηση μεταξύ των ετών 1984 και 2004, κορύφωση το 1998 και στη συνέχεια πτωτική τάση μεταξύ των ετών 1998 και 2004. Από την πιο πρόσφατη έρευνα (2004) προκύπτει ότι 8,6 % του ελληνικού πληθυσμού ηλικίας 12–64 ετών ανέφερε χρήση παράνομων ναρκωτικών, κυρίως κάνναβης, τουλάχιστον μία φορά σε ολόκληρη τη ζωή του.

Το 2006 διεξήχθη έρευνα στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη και στο Ηράκλειο στον πληθυσμό ηλικίας 15–64 ετών. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ποσοστό 19,4% των ερωτηθέντων είχε δοκιμάσει παράνομα ναρκωτικά τουλάχιστον μία φορά, και ότι η επικράτηση της χρήσης σε ολόκληρη τη διάρκεια ζωής ήταν υψηλότερη στους άνδρες (24,8 %) από ό,τι στις γυναίκες (14 %). Επικράτηση της χρήσης κάνναβης σε ολόκληρη τη ζωή ανέφερε 19,3% των ερωτηθέντων. Οι ερωτηθέντες της Αθήνας ανέφεραν μεγαλύτερη χρήση του ναρκωτικού σε σχέση με τις άλλες δύο πόλεις.

Όσον αφορά το μαθητικό πληθυσμό, η πιο πρόσφατη μελέτη ESPAD (Ευρωπαϊκό πρόγραμμα ερευνών στον μαθητικό πληθυσμό για τη χρήση οινοπνευματωδών και άλλων ουσιών ) διεξήχθη το 2007 και περιελάμβανε δείγμα μαθητών γυμνασίου ηλικίας 15-16 ετών από όλη τη χώρα. Το 2007, όπως και το 2003, 6 % είχε δοκιμάσει μαριχουάνα ή χασίς (σε σύγκριση με 9 % το 1999). Το 2007, επικράτηση της χρήσης εισπνεόμενων ουσιών σε ολόκληρη τη διάρκεια της ζωής αναφέρθηκε από το 9% των μαθητών (15 % το 2003 και 14 % το 1999). Ποσοστό 3 % του δείγματος ανέφερε επικράτηση της χρήσης αμφεταμινών σε ολόκληρη τη διάρκεια της ζωής, 2 % ανέφερε χρήση έκστασης και, ομοίως, 2 % ανέφερε χρήση LSD. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, η επικράτηση της χρήσης κάνναβης κατά το τελευταίο έτος υπολογίζεται σε 5 % (ποσοστό παρόμοιο με τα ευρήματα της μελέτης ESPAD 2003) και η επικράτηση της χρήσης κάνναβης κατά τον τελευταίο μήνα σε 3% (2% το 2003).

Πρόληψη στην Ελλάδα

Η πρόληψη της χρήσης ναρκωτικών στην Ελλάδα εφαρμόζεται από τα 70 κέντρα πρόληψης που ιδρύθηκαν από τον ΟΚΑΝΑ, τις τοπικές αρχές και το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων σε ολόκληρη τη χώρα.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις παρεμβάσεις πρόληψης στο σχολικό περιβάλλον. Η πρόληψη στην πρωτοβάθμια και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση περιλαμβάνει παρεμβάσεις βάσει προγραμμάτων στο πλαίσιο προγραμμάτων του Υπουργείου Παιδείας για την προώθηση της υγείας και παρεμβάσεις που σχεδιάστηκαν και εφαρμόστηκαν από οργανισμούς πρόληψης. Στις δραστηριότητες αυτές, πρωτεύοντα ρόλο διαδραματίζει η ανάπτυξη των προσωπικών και κοινωνικών δεξιοτήτων, τόσο στην πρωτοβάθμια όσο και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Οι γνώσεις για τα ναρκωτικά και η αλλαγή της στάσης απέναντι σε αυτά αποτελούν επίσης σημαντικές συνιστώσες των προγραμμάτων που εφαρμόζονται στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Κατά το σχολικό έτος 2005–06, σημειώθηκε αύξηση των παρεμβάσεων πρόληψης των ναρκωτικών που εφαρμόστηκαν σε σχολεία της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Επιπλέον, οι οργανισμοί πρόληψης προσφέρουν σεμινάρια εκπαίδευσης και μαθήματα επίβλεψης ώστε να συνδράμουν τους καθηγητές στην εφαρμογή των προγραμμάτων προώθησης της υγείας. Οι οικογένειες αποτελούν άλλη μία από τις βασικές ομάδες-στόχους των ελληνικών οργανισμών πρόληψης: η οικογενειακή πρόληψη περιλαμβάνει εκδηλώσεις πληροφόρησης και εκπαιδευτικά προγράμματα (ομάδες γονέων). Επιπρόσθετα, φαίνεται ότι οι οργανισμοί πρόληψης ανταποκρίνονται στην πρόκληση της οργάνωσης παρεμβάσεων πρόληψης για τους προεφήβους και τους εφήβους εκτός του σχολικού περιβάλλοντος. Οι παρεμβάσεις αυτές περιλαμβάνουν δημιουργικές δραστηριότητες και πειραματικές ομάδες όπως ομάδες θεάτρου, μουσικής και ζωγραφικής. Με σκοπό την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τα ναρκωτικά και την εξάρτηση από αυτά, οργανισμοί εξειδικευμένοι σε θέματα ναρκωτικών χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο και κινητές μονάδες και διοργανώνουν προγράμματα πρόληψης στον χώρο εργασίας. Τέλος, οι επαγγελματίες του τομέα πρόληψης επιστρατεύουν άλλα μέλη της τοπικής κοινότητας, όπως εθελοντές, το στρατό, τις δυνάμεις δημόσιας ασφάλειας, επαγγελματίες του τομέα υγείας και διαμεσολαβητές για τους νέους.

Παρά το γεγονός ότι η πρόληψη των ναρκωτικών στην Ελλάδα επικεντρώνεται περισσότερο σε γενικές παρεμβάσεις, είναι σαφές ότι καταβάλλονται προσπάθειες για την ανάπτυξη και την εφαρμογή επικεντρωμένων και ενδεδειγμένων παρεμβάσεων που στοχεύουν σε ομάδες και άτομα που διατρέχουν κίνδυνο. Η Μονάδα Πρόληψης ΙΚΑΡΟΣ (ΚΕΘΕΑ) σχεδιάζει και υλοποιεί παρεμβάσεις επικεντρωμένης και ενδεδειγμένης πρόληψης στοχεύοντας σε νέους παραβάτες, μετανάστες, επαναπατρισθέντες, πρόσφυγες, παιδιά με αναπηρία, παιδιά από δυσλειτουργικά περιβάλλοντα και παιδιά που ζουν σε ιδρύματα πρόνοιας.

Προβληματική χρήση ουσιών

Το 2001 διεξήχθη για πρώτη φορά εκτίμηση βάσει της μεθόδου συλλογής-επανασυλλογής (capture-recapture). Από το 2002 έχουν συμπεριληφθεί τρεις πηγές στοιχείων.

Οι αναλύσεις εκτιμούσαν ότι το 2007 υπήρχαν 2,7 προβληματικοί χρήστες ανά 1 000 κατοίκους ηλικίας 15–64 ετών (συνολικά μεταξύ 18.224 και 23.181 χρηστών). Η πλειοψηφία αυτών ήταν κάτοικοι Αθηνών. Από το 2002 και μετά, οι εν λόγω αριθμοί σταθεροποιήθηκαν συνυπολογιζόμενων των διαστημάτων εμπιστοσύνης.

Το ΕΚΠΝΤ ορίζει ως προβληματική χρήση ναρκωτικών την ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών ή τη μακροχρόνια/τακτική χρήση οπιούχων, κοκαΐνης ή/και αμφεταμινών. Η έκσταση και η κάνναβη δεν περιλαμβάνονται σε αυτήν την κατηγορία.

Αίτηση για θεραπεία

Τα στοιχεία αίτησης για θεραπεία στην Ελλάδα συλλέγονται μέσω ενός καλά εδραιωμένου δικτύου φορέων παροχής θεραπείας, εξαιρουμένων των ιδιωτικών ιατρών και ιδιωτικών νοσοκομείων. Το 2007, από 63 θεραπευτικά κέντρα, περιλαμβανομένων κέντρων εξωτερικής παραμονής, κέντρων εσωτερικής παραμονής και φορέων άμεσης πρόσβασης, στοιχεία σχετικά με αιτήσεις για θεραπεία υπέβαλαν 53 θεραπευτικά κέντρα.

Το 2007, συνολικά 4.786 άτομα ξεκίνησαν θεραπεία, εκ των οποίων οι 2.246 για πρώτη φορά. Το 2007, η κύρια ουσία κατάχρησης σε όλα τα άτομα που ξεκίνησαν θεραπεία ήταν τα οπιοειδή, σε ποσοστό 86,2 %, η κάνναβη στη δεύτερη θέση με ποσοστό 8,2 % και η κοκαΐνη στην τρίτη θέση με ποσοστό 3,8 %. Επιπλέον, στους χρήστες που ξεκινούν θεραπεία για πρώτη φορά, η κύρια ουσία κατάχρησης ήταν τα οπιοειδή με ποσοστό 80,9 %, η δεύτερη πιο συχνή ουσία ήταν η κάνναβη με ποσοστό 12,2 % και τρίτη η κοκαΐνη με ποσοστό 5,2 %.

Το 2007, το 26 % όλων των χρηστών που ξεκίνησαν θεραπεία ήταν ηλικίας κάτω των 25 ετών. Μεταξύ των ατόμων που ξεκινούν για πρώτη φορά θεραπεία σημειώθηκε υψηλότερο ποσοστό κατανομής ανά ηλικία, με 32 % των χρηστών να είναι κάτω των 25 ετών. Το 2007, η αναλογία ανδρών-γυναικών στο σύνολο των χρηστών που ξεκινούν θεραπεία ήταν 85 % άνδρες και 15 % γυναίκες. Η ίδια αναλογία, με 85 % άνδρες και 15 % γυναίκες, παρατηρήθηκε στα άτομα που ξεκινούν για πρώτη φορά θεραπεία.

Συνδεόμενες με τα ναρκωτικά μολυσματικές ασθένειες

Από το 2001, στην Ελλάδα λειτουργεί ένα εθνικό δίκτυο λοιμωδών νοσημάτων για τη συλλογή στοιχείων σχετικά με τα λοιμώδη νοσήματα μεταξύ των χρηστών ενδοφλέβιων ναρκωτικών. Το δίκτυο αυτό περιλαμβάνει 33 σημεία αναφοράς, όπως θεραπευτικά κέντρα, φορείς άμεσης πρόσβασης και εργαστήρια/κέντρα αναφοράς δημόσιας υγείας, τα οποία παρέχουν ετησίως ατομικά ή συνολικά στοιχεία στο ελληνικό σημείο επαφής σχετικά με τα αποτελέσματα εξετάσεων των χρηστών για HBV, HCV και HIV.

Οι πιο πρόσφατες διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με τον επιπολασμό των ιών της ηπατίτιδας C (HCV) και της ηπατίτιδας B (HBV) στους χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών (ΧΕΝ) προέρχονται από τους συγκεκριμένους οργανισμούς που παρείχαν ατομικά στοιχεία για τα έτη 2001 έως 2006. Την περίοδο 2004–05, τα στοιχεία υποδεικνύουν ότι τα ποσοστά επιμόλυνσης μεταξύ των ΧΕΝ (ΧΕΝ μία φορά σε όλη τη ζωή) κυμαίνονταν από 15,3 % έως 29,1 % για το αντιγόνο της ηπατίτιδας Β (HBV) και από 42,6 % έως 66 % για την ηπατίτιδα C (HCV). Κατόπιν σύγκρισης των τελευταίων τεσσάρων ετών, τα στοιχεία υποδεικνύουν ότι η επικράτηση HBsAg μεταξύ των ΧΕΝ μειώθηκε από το 2001 (4,3 %) έως το 2006 (3,6 %). Από τα στοιχεία προκύπτει επίσης ότι υπάρχει μεγάλη διαφοροποίηση στην επικράτηση των λοιμώξεων από ηπατίτιδα C σε διάφορες περιοχές της Ελλάδος, γεγονός το οποίο ενδέχεται να οφείλεται εν μέρει στην κατανομή των κέντρων υποκατάστασης και των «στεγνών» κέντρων εντός και μεταξύ των περιοχών.

Τα στοιχεία σχετικά με την παρακολούθηση του επιπολασμού και της συχνότητας εμφάνισης του HIV/AIDS στους ΧΕΝ στην Ελλάδα προέρχονται από το ελληνικό Κέντρο Ελέγχου Ειδικών Λοιμώξεων (ΚΕΕΛ) του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας. Η αναλογία των ΧΕΝ προς το συνολικό αριθμό των θετικών στον ιό περιπτώσεων HIV έως τα τέλη Οκτωβρίου του 2006 ήταν 3,1 % (234 περιπτώσεις από τις 6.456). Εντούτοις, πρέπει να σημειωθεί ότι σε ποσοστό 21,6 % των περιπτώσεων ο τρόπος μετάδοσης δεν διευκρινίστηκε. Μεταξύ των 485 νέων περιπτώσεων HIV (συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων AIDS) το 2004 (έως τα τέλη Οκτωβρίου του 2006), 3,1 % αφορούσε χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών (σε σύγκριση με το 2,7 % το 2004).

Συνδεόμενοι με τα ναρκωτικά θάνατοι

Το ελληνικό σημείο επαφής συλλέγει στοιχεία για τους θανάτους που συνδέονται με τα ναρκωτικά από τη Διεύθυνση Δημοσίας Ασφάλειας της ελληνικής αστυνομίας. Τα εν λόγω στοιχεία βασίζονται στα αποτελέσματα των ιατροδικαστικών εξετάσεων και των τοξικολογικών εργαστηρίων καθώς και των ιατροδικαστικών υπηρεσιών του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Τα στοιχεία σχετικά με τους θανάτους που συνδέονται με τα ναρκωτικά είναι διαθέσιμα αποκλειστικά για θανάτους που προκλήθηκαν εξαιτίας οξείας τοξίνωσης από ναρκωτικά. Η ταξινόμηση αυτή ανταποκρίνεται στον τυποποιημένο ορισμό του ΕΚΠΝΤ για ειδικά μητρώα. Το 2007, αναφέρθηκαν 175 θάνατοι συνδεόμενοι με τα ναρκωτικά (173 το 2006 και 314 το 2005), επιβεβαιωμένοι στο σύνολό τους μέσω των κατάλληλων τοξικολογικών αναλύσεων. Για το 96 % των συνδεόμενων με τα ναρκωτικά θανάτων που επιβεβαιώθηκαν, η αιτία θανάτου ήταν η χρήση ηρωίνης, για το 1 % η χρήση κοκαΐνης και για το 3 % η χρήση ψυχοτρόπων ουσιών πλην της κοκαΐνης.

Θεραπευτικοί τρόποι αντιμετώπισης

Ο Οργανισμός Κατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ) εκτελεί τη νομική λειτουργία του εθνικού συντονιστή για τη μείωση της ζήτησης ναρκωτικών και ελέγχεται από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Επιπλέον, ο ΟΚΑΝΑ αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους δημόσιους παρόχους προγραμμάτων θεραπείας και επανένταξης στην Ελλάδα. Είναι επίσης ο μοναδικός οργανισμός ο οποίος διαθέτει τη νομική άδεια για τη δημιουργία, λειτουργία και παρακολούθηση θεραπευτικών προγραμμάτων υποκατάστασης.

Το 2006, ο συνολικός αριθμός των επισήμως αναγνωρισμένων θεραπευτικών προγραμμάτων στην Ελλάδα ήταν 54, τα οποία τελούσαν υπό την αρμοδιότητα κυβερνητικών και μη κυβερνητικών οργανώσεων. Τα προαναφερθέντα προγράμματα χωρίζονται στις εξής κατηγορίες: εννέα «στεγνά» προγράμματα εσωτερικής παραμονής, 28 «στεγνά» προγράμματα εξωτερικής παραμονής και 17 θεραπευτικές μονάδες υποκατάστασης, εκ των οποίων οι επτά είναι μονάδες υποκατάστασης μεθαδόνης και οι 10 είναι μονάδες υποκατάστασης βουπρενορφίνης. Επιπλέον, το 2006 δημιουργήθηκε μια εξειδικευμένη μονάδα αποτοξίνωσης με σχεδιασμένη διάρκεια προγράμματος 21 ημερών. Υπάρχουν πολλές ειδικές θεραπευτικές παρεμβάσεις για έφηβους χρήστες, οι οποίες στοχεύουν σε έφηβους χρήστες κάνναβης καθώς και τρεις εξειδικευμένες μονάδες για προβληματικές χρήστριες ναρκωτικών ουσιών. Μοναδική πηγή χρηματοδότησης για την πλειονότητα των προγραμμάτων αποτελούν τα κυβερνητικά κονδύλια. Τα κύρια θεωρητικά μοντέλα που εφαρμόζονται στα «στεγνά» προγράμματα είναι οι θεραπευτικές κοινότητες, οι συστημικές προσεγγίσεις και η ψυχοδυναμική θεωρία.

Η θεραπεία υποκατάστασης έχει επεκταθεί και αποκεντρωθεί συστηματικά από τα τέλη του 2002. Μόνο το 2004 και το 2005 τέθηκαν σε λειτουργία έξι νέες μονάδες εντός του πεδίου εντολής του ΟΚΑΝΑ. Οι φαρμακευτικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία υποκατάστασης είναι η μεθαδόνη, η οποία ξεκίνησε το 1993 και, από το 2002, η βουπρενορφίνη. Σύμφωνα με το προεδρικό διάταγμα 19546/2003, θεραπεία υποκατάστασης μπορούν να χορηγούν μόνο επίσημα αναγνωρισμένα θεραπευτικά κέντρα.

Η μεθαδόνη συνταγογραφείται στις περισσότερες περιπτώσεις και σύμφωνα με τα στοιχεία για το 2006, 2.524 ασθενείς λάμβαναν μεθαδόνη και 1.426 βουπρενορφίνη, από τους 3.950 συνολικά ασθενείς υπό θεραπεία υποκατάστασης οπιοειδών.

Τρόποι μείωσης των επιβλαβών συνεπειών

Η αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας των εξαρτημένων χρηστών ανέκαθεν αποτελούσε πηγή προβληματισμού για τα θεραπευτικά προγράμματα απεξάρτησης στην Ελλάδα. Οι ελληνικές υπηρεσίες άμεσης πρόσβασης εφαρμόζουν ένα ευρύ φάσμα παρεμβάσεων στον τομέα μείωσης των επιβλαβών συνεπειών, πρόληψης και πρόνοιας για τα λοιμώδη νοσήματα. Ο αριθμός τους, ωστόσο, εξακολουθεί να είναι περιορισμένος: υπηρεσίες αυτού του είδους διατίθενται μόνο στην περιοχή της Αττικής και της Θεσσαλονίκης ενώ για την υπόλοιπη Ελλάδα δεν υπάρχει καμία κάλυψη. Περίπου 35.000 σύριγγες διανεμήθηκαν το 2007 μέσω των τεσσάρων υφιστάμενων προγραμμάτων ανταλλαγής βελονών και συρίγγων σε σταθερά και κινητά σημεία διανομής συρίγγων. Οι υπηρεσίες άμεσης πρόσβασης προσφέρουν επίσης στους χρήστες έντυπο υλικό και εκπαίδευση για την ασφαλή χρήση και τις πρώτες βοήθειες.

Τα προγράμματα προσέγγισης χρηστών στον δρόμο (street-work) υλοποιούν ένα σημαντικό αριθμό παρεμβάσεων οι οποίες στοχεύουν στην αποτροπή διάδοσης των λοιμωδών νοσημάτων και στη μείωση των βλαβών που σχετίζονται με τα ναρκωτικά σε πληθυσμούς χρηστών υψηλού κινδύνου. Το 2006 συνάφθηκε συνεργασία μεταξύ της υπηρεσίας για την προσέγγιση χρηστών στον δρόμο του ΟΚΑΝΑ και του προγράμματος προσέγγισης χρηστών στον δρόμο των κέντρων πρόληψης ΑΘΗΝΑ-ΥΓΕΙΑ στην Αθήνα. Ο βασικός στόχος της συνεργασίας αυτής είναι η επέκταση των παρεμβάσεων για την προσέγγιση νέων ομάδων χρηστών (π.χ. νεαρούς χρήστες κάνναβης) και ο εντοπισμός νέων τόπων διακίνησης ναρκωτικών. Οι κοινές δράσεις, που υλοποιούνται τακτικά σε εβδομαδιαία βάση, περιλαμβάνουν: (i) διανομή έντυπου ενημερωτικού υλικού που καταρτίζεται από τον ΟΚΑΝΑ και τα κέντρα πρόληψης ΑΘΗΝΑ-ΥΓΕΙΑ σχετικά με τις διαθέσιμες υπηρεσίες προς τους χρήστες, την πρόληψη διάδοσης των λοιμωδών νοσημάτων και τις πρακτικές ασφαλέστερης χρήσης, (ii) επιτόπια συμβουλευτική βοήθεια και παραπομπή σε υπηρεσίες άμεσης πρόσβασης ή άλλες υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης τις οποίες έχουν άμεση ανάγκη οι χρήστες και (iii) διανομή βελονών και προφυλακτικών.

Αγορές ναρκωτικών και αδικήματα που σχετίζονται με τα ναρκωτικά

Όσον αφορά τη διακίνηση ναρκωτικών, ηρωίνη από τη νοτιοδυτική Ασία εισάγεται λαθραία στην Ελλάδα μέσω της «βαλκανικής οδού». Η κάνναβη εισάγεται κυρίως από την Αλβανία και η κοκαΐνη μεταφέρεται από τη Νότιο Αμερική.

Τα πρόσφατα στοιχεία σχετικά με τις κατασχέσεις αναφέρονται από το Συντονιστικό Όργανο Δίωξης Ναρκωτικών. Το 2007 σημειώθηκε αύξηση της ποσότητας των κατασχέσεων LSD και κοκαΐνης σε σύγκριση με το 2005. Το 2007, αναφέρθηκε η κατάσχεση 2.884 μονάδων LSD και 255 κιλών κοκαΐνης. Αντιθέτως, το 2007 σημειώθηκε μείωση του αριθμού κατασχέσεων ηρωίνης και έκστασης σε σύγκριση με το 2006. Το 2007 κατασχέθηκαν 259 κιλά ηρωίνης και 58.355 δισκία έκστασης. Σημαντική επιτυχία του Γραφείου Δίωξης Ναρκωτικών αποτέλεσε η κατάσχεση ενός τόνου κοκαΐνης στην Καλαμάτα τον Αύγουστο του 2004, η μεγαλύτερη κατάσχεση που έγινε ποτέ στην Ελλάδα.

Τα στοιχεία για τα αδικήματα που σχετίζονται με τα ναρκωτικά συλλέγονται από την Ελληνική Αστυνομία και άλλες διωκτικές αρχές. Το 2007 αναφέρθηκαν συνολικά 15.247 αδικήματα που σχετίζονται με τα ναρκωτικά, εκ των οποίων 49,2 % με την κάνναβη, 41,1 % με την ηρωίνη και 8,4 % με την κοκαΐνη.

Εθνική νομοθεσία για την καταπολέμηση των ναρκωτικών

Η ελληνική νομοθεσία περί ναρκωτικών του 1987 και οι τροποποιήσεις της κωδικοποιήθηκαν το 2006. Βάσει του νόμου, οι παραβάτες στην Ελλάδα αξιολογούνται ως εξαρτημένοι ή μη εξαρτημένοι. Η νομοθεσία κάνει διάκριση μεταξύ κατοχής ή αγοράς ναρκωτικών για προσωπική ή εμπορική χρήση και η ποινή ποικίλει αναλόγως. Το 2003, ένας νέος νόμος ορίζει ότι τα άτομα που έχουν στην κατοχή τους ή επεξεργάζονται ναρκωτικά αποκλειστικά για προσωπική χρήση, σε ποσότητες που ικανοποιούν τις προσωπικές τους ανάγκες μόνο, ή χρησιμοποιούν ναρκωτικά ή καλλιεργούν δενδρύλλια κάνναβης σε ποσότητα και σε έκταση που προορίζεται αποκλειστικά για προσωπική χρήση καταδικάζονται σε μέγιστη ποινή φυλάκισης ενός έτους. Σύμφωνα με τον συγκεκριμένο νόμο, το αδίκημα δεν καταγράφεται στο ποινικό μητρώο του παραβάτη υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα διαπράξει συναφές αδίκημα εντός περιόδου πέντε ετών. Οι παραβάτες μπορεί να εισαχθούν σε μονάδα ειδικής θεραπείας ή σε ειδικό σωφρονιστικό τμήμα υπό την αιγίδα νομικά αναγνωρισμένων οργανισμών κατ’ εντολή του δικαστή της υπόθεσης. Οι έμποροι ναρκωτικών υπόκεινται σε ποινή φυλάκισης πέντε έως είκοσι ετών, με ενδεχόμενο ισόβιας κάθειρξης.

Εθνική στρατηγική για την καταπολέμηση των ναρκωτικών

Η εθνική στρατηγική της Ελλάδας για τα ναρκωτικά 2006–2012 εγκρίθηκε το 2006 και αναμένεται να προστεθούν διάφορα διαδοχικά σχέδια δράσης για τα ναρκωτικά. Το πρώτο από τα εν λόγω σχέδια δράσης προβλέφθηκε για την περίοδο 2006–08, όμως τελικά δεν εγκρίθηκε και το δεύτερο εξάμηνο του 2007 καταρτίστηκε νέο σχέδιο. Η ελληνική στρατηγική για τα ναρκωτικά είναι περιεκτική και ισορροπημένη. Επικεντρώνεται στα παράνομα ναρκωτικά και στο αλκοόλ και καλύπτει τους ίδιους πυλώνες με την ευρωπαϊκή στρατηγική για τα ναρκωτικά: συντονισμός, μείωση της ζήτησης, μείωση της προσφοράς, διεθνής συνεργασία, εκπαίδευση, έρευνα και αξιολόγηση. Βασική προτεραιότητα αποτελεί η αύξηση της πρόσβασης σε θεραπεία και η ελαχιστοποίηση της λίστας αναμονής για το πρόγραμμα υποκατάστασης στην Ελλάδα. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην πρόληψη και στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος

Μηχανισμός συντονισμού στον τομέα των ναρκωτικών

Βάσει του εθνικού σχεδίου δράσης, συντονισμός, η παρακολούθηση και η αξιολόγηση της συνολικής υλοποίησης της πολιτικής για τη μείωση της ζήτησης ανατέθηκαν από το εθνικό σχέδιο δράσης στον ελληνικό Οργανισμό Κατά των Ναρκωτικών (OKANA). Επιπρόσθετα, μια διυπουργική επιτροπή συντονισμού, η οποία συστάθηκε διά νόμου το 2001, συνδράμει τον OKANA στην παρακολούθηση της υλοποίησης του εθνικού σχεδίου δράσης.

Το Συντονιστικό Όργανο Δίωξης Ναρκωτικών – Εθνική Μονάδα Πληροφοριών (ΣΟΔΝ-ΕΜΠ) είναι υπεύθυνο για τον συντονισμό των πληροφοριών που παρέχονται από όλες τις διωκτικές αρχές.



Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Ναρκωτικά 2008 - 2012

Ετήσια Έκθεση Συντονιστικoύ Οργάνου Δίωξης Ναρκωτικών

ΓΡΑΦΕΙΟ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, Ερμού 15,101 85 Αθήνα
Τηλέφωνο & fax: 010-3235150E-mail: t05sdeay@ypepth.gr
Το ΈΡΓΟ ΤΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ ΝΕΩΝ (Σ.Σ.Ν.)



ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 'ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ' ΣΤΗΝ Α/ΒΑΘΜΙΑ ΚΑΙ Β/ΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ" ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ


Σχέδιο δράσης της ΕΕ για τα ναρκωτικά 2009-2012

Η ΕΕ για τα ναρκωτικά σχέδιο δράσης 2009-2012 έχει δύο βασικούς πυλώνες, την ζήτηση ναρκωτικών και την μείωση της προσφοράς, και τρία διατομεακά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένου του συντονισμού, της διεθνούς συνεργασίας και της ενημέρωσης, την έρευνα και την αξιολόγηση. Για καθένα από τα πέντε τομείς πολιτικής, οι προτεραιότητες έχουν διατυπωθεί:

* Μείωση της ζήτησης ναρκωτικών και την ευαισθητοποίηση του κοινού

Αυτό περιλαμβάνει μέτρα για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της πρόληψης, της θεραπείας και μείωσης των επιβλαβών συνεπειών. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί σε ευάλωτα άτομα και την πρόληψη της πολλαπλής χρήσης ναρκωτικών (συνδυασμένη χρήση παράνομων και νόμιμων ουσιών, ιδίως οινοπνευματωδών).

* Ευρωπαϊκή Κινητοποίηση των πολιτών να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο

Η Επιτροπή προτείνει να ξεκινήσει μια διαδικασία διαβούλευσης με τα κράτη μέλη και η ευρωπαϊκή κοινωνία των πολιτών να εργαστούν για την αποδοχή της Συμμαχίας των ευρωπαίων πολιτών για τα ναρκωτικά. Ένας τέτοιος χάρτης θα περιλαμβάνει δέσμευση και μια σειρά αρχών για να καθοδηγήσει τους πολίτες για την αντιμετώπιση των ναρκωτικών που σχετίζονται με θέματα που μπορεί να προκύψουν στο άμεσο περιβάλλον τους. Η Ευρωπαϊκή Συμμαχία Πολιτών για τα ναρκωτικά θα αποσκοπούν στην αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με τους κινδύνους της χρήσης ναρκωτικών και την υποστήριξη των βέλτιστων πρακτικών στον τομέα αυτό.

* Μείωση της προσφοράς ναρκωτικών

Πρωτοβουλίες για να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα της επιβολής του νόμου στην ΕΕ για την καταπολέμηση της παραγωγής και εμπορίας ναρκωτικών, όπως: την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων της Europol και άλλες δομές της ΕΕ, με βάση την συγκέντρωση πληροφοριών για την προσέγγιση. Πιο συντονισμένες ενέργειες μέσω περιφερειακvn πλατφόρμvn ασφάλειας θα πρέπει να υποστηριχθεί.

* Βελτίωση της διεθνούς συνεργασίας

Η αποτελεσματικότητα της ΕΕ, ενας σημαντικός χρηματοδότης στον παγκόσμιο αγώνα κατά των ναρκωτικών και στον αγώνα για πιο βιώσιμες λύσεις στην καλλιέργεια των ναρκωτικών, θα ωφεληθεί σε μεγάλο βαθμό από τον καλύτερο συντονισμό των εθνικών και κοινοτικών πολιτικών.

* Βελτίωση της κατανόησης του φαινομένου των ναρκωτικών

Πρέπει να αυξήσουμε τις γνώσεις μας σχετικά με όλες τις πτυχές της χρήσης ναρκωτικών μέσω περισσότερο και καλύτερα συντονισμένης έρευνας και δεδομένων? Συμπεριλαμβανομένων των δεδομένων που συνδέονται με τα ναρκωτικά και την εγκληματικότητα σχετικά με τον τρόπο λειτουργεί η παράνομη αγορά των ναρκωτικών.

Ολοκληρο το Σχέδιο δράσης της ΕΕ για τα ναρκωτικά 2009-2012


Περισσότερα απο την έκθεση του 2009 -pdf

Περισσότερα - εκθεση του 2006




* Σχολιασμός – το πρόβλημα των ναρκωτικών στην Ευρώπη
o Ένα νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο εφαρμογής για το συντονισμό και τη συνεργασία
o Χρήση ναρκωτικών και προσφορά ναρκωτικών: μια διάκριση που γίνεται ολοένα συχνότερα
o Χρήση ηρωίνης: ένα σημαντικό μέρος ενός ευρύτερου προβλήματος
o Ενέσιμη χρήση ναρκωτικών και προβλήματα υγείας που συνδέονται με αυτή: ένας διαρκής σύντροφος
o Κοκαΐνη: ενδείξεις σταθεροποίησης για το δεύτερο πιο σύνηθες παράνομο ναρκωτικό στην Ευρώπη
o Η αντιμετώπιση ενός πιο σύνθετου προβλήματος ναρκωτικών στην Ευρώπη
o Η ανάγκη καλύτερου καθορισμού και κατανόησης της πολλαπλής χρήσης ναρκωτικών ουσιών
o Επιστροφή στο μέλλον: πρόβλεψη των απειλών και των προκλήσεων


* Κεφάλαιο 1: Πολιτικές και νομοθεσία
o Εθνικές στρατηγικές για τα ναρκωτικά
o Αξιολόγηση των εθνικών στρατηγικών για τα ναρκωτικά
o Δημόσιες δαπάνες που συνδέονται με την καταπολέμηση των ναρκωτικών
o Εξελίξεις σε νομικά θέματα και θέματα πολιτικής σε επίπεδο ΕΕ
o Νέες εθνικές νομοθεσίες
o Έγκλημα που σχετίζεται με τα ναρκωτικά

* Κεφάλαιο 2: Τρόποι αντιμετώπισης του προβλήματος των ναρκωτικών στην Ευρώπη – επισκόπηση
o Πρόληψη
o Τρόποι θεραπείας και μείωσης των επιβλαβών συνεπειών

* Κεφάλαιο 3: Κάνναβη
o Προσφορά και διαθεσιμότητα
o Επικράτηση και πρότυπα χρήσης
o Στοιχεία σχετικά με την αίτηση για θεραπεία
o Πρόληψη

* Κεφάλαιο 4: Αμφεταμίνες, έκσταση και άλλες ψυχοτρόποι ουσίες
o Προσφορά και διαθεσιμότητα
o Επικράτηση και πρότυπα χρήσης
o Στοιχεία σχετικά με την αίτηση για θεραπεία – αμφεταμίνες και έκσταση
o Νέες τάσεις στη χρήση ναρκωτικών
o Δράσεις για τα νέα ναρκωτικά

* Κεφάλαιο 5: Κοκαΐνη και κρακ
o Προσφορά και διαθεσιμότητα της κοκαΐνης
o Επικράτηση και πρότυπα χρήσης της κοκαΐνης
o Στοιχεία σχετικά με την αίτηση για θεραπεία
o Θεραπεία απεξάρτησης από την κοκαΐνη
o Προσεγγίσεις μείωσης των επιβλαβών συνεπειών

* Κεφάλαιο 6: Χρήση οπιοειδών και ενέσιμη χρήση ναρκωτικών
o Προσφορά και διαθεσιμότητα της ηρωίνης
o Εκτιμήσεις για την επικράτηση της προβληματικής χρήσης οπιοειδών
o Ενέσιμη χρήση ναρκωτικών
o Στοιχεία σχετικά με την αίτηση για θεραπεία
o Θεραπεία απεξάρτησης από τα οπιοειδή

* Κεφάλαιο 7: Συνδεόμενα με τα ναρκωτικά λοιμώδη νοσήματα και συνδεόμενοι με τα ναρκωτικά θάνατοι
o Συνδεόμενα με τα ναρκωτικά λοιμώδη νοσήματα
o Πρόληψη των λοιμωδών νοσημάτων
o Θνησιμότητα και θάνατοι που συνδέονται με τα ναρκωτικά
o Μείωση των συνδεόμενων με τα ναρκωτικά θανάτων

* Κεφάλαιο 8: Βελτίωση της παρακολούθησης της προβληματικής και της πολλαπλής χρήσης ναρκωτικών
o Ο δείκτης PDU και η καταμέτρηση κρυφών πληθυσμών χρηστών ναρκωτικών
o Βελτίωση της παρακολούθησης του προβλήματος των ναρκωτικών στην Ευρώπη και αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με την πολλαπλή χρήση ναρκωτικών



Χρήσιμες Πληροφορίες



Οδηγός Υπηρεσιών Πρόληψης και Αντιμετώπισης των Ουσιοεξαρτήσεων (ναρκωτικών και οινοπνευματωδών)

Ερωτήσεις Γονέων

Σημάδια που φανερώνουν ότι το παιδί σας μπορεί να κάνει χρήση ουσιών


10 Ερωτήσεις που ρωτάνε οι γονείς για τα Ναρκωτικά
1. Γιατί οι έφηβοι παίρνουν ναρκωτικά;
2 Πώς θα καταλάβω αν το παιδί μου παίρνει ναρκωτικά;
3 Το κάπνισμα χασίς ή μαριχουάνας οδηγεί σε άλλα ναρκωτικά;
4. Πού βρίσκουν τα ναρκωτικά οι έφηβοι;
5. Τι θα κάνω αν το παιδί μου αρχίσει να παίρνει ναρκωτικά;
6. Φταίω εγώ που το παιδί μου άρχισε να παίρνει ναρκωτικά;
7. Είναι αλήθεια ότι οι έμποροι ναρκωτικών τα βάζουν μέσα στο ποτό ή το τσιγάρο;
8. Τί ρόλο παίζει η παρέα στο ξεκίνημα της χρήσης των ναρκωτικών;
9. Τι να κάνω για να κρατήσω το παιδί μου μακριά από τα ναρκωτικά;
10. Πού μπορώ να απευθυνθώ για βοήθεια;

Συγκεκριμένα ναρκωτικά και τα αποτελέσματά τους

Τι θα 'πρεπε να ξέρουν οι γονείς


Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς

Παίρνοντας μέρος στο πρόβλημα

Δημιουργία μιας οικογενειακής πολιτικής για το Αλκοόλ και τα ναρκωτικά

Η ορολογία των χρηστών


Χρησιμες Πηγές

Οργανισμός Κατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ)

Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας Τομέας Κοινωνικής και Κλινικής Ψυχολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου


Τηλεφωνική γραμμή SOS 1031


Κέντρα Πρόληψης


Τα Κέντρα Πρόληψης εφαρμόζουν προγράμματα πρόληψης, βασισμένα στη φιλοσοφία της αγωγής και της προαγωγής της υγείας, και επιδιώκουν την ευαισθητοποίηση των φορέων και των πολιτών των τοπικών κοινωνιών, με σκοπό την ενεργοποίησή τους στον αγώνα της πρόληψης.

Τα προγράμματα που αναπτύσσουν τα Κέντρα Πρόληψης απευθύνονται:

* Σε γονείς
* Σε μαθητές και εφήβους
* Σε στρατευμένους
* Σε αθλητικούς συλλόγους και ομάδες
* Σε επαγγελματίες που έρχονται σε άμεση επαφή με το πρόβλημα (εκπαιδευτικούς, προπονητές, αστυνομικούς, επαγγελματίες υγείας, ιερείς, στρατιωτικούς κ.ά)
* Σε ειδικές πληθυσμιακές ομάδες (παλιννοστούντες, πρόσφυγες, μειονοτικές ομάδες, φυλακισμένους κ.ά)
* Στην ευρύτερη κοινότητα

Οι στόχοι τους, ανάλογα με την ομάδα στην οποία απευθύνονται και τη διάρκεια της παρέμβασης, είναι:

* Η ενδυνάμωση, υποστήριξη και εκπαίδευση των νέων ώστε να υιοθετήσουν μια θετική στάση ζωής και να αναπτύξουν δεξιότητες και συμπεριφορές που να αντιστέκονται στη χρήση των εξαρτησιογόνων ουσιών.
* Η συμβουλευτική και υποστήριξη της οικογένειας με σκοπό την ενίσχυση του γονεϊκού ρόλου και τη βελτίωση της επικοινωνίας.
* Η ευαισθητοποίηση καθηγητών και δασκάλων σε θέματα πρόληψης, η ενίσχυση του παιδαγωγικού τους ρόλου και η ενδυνάμωση των σχέσεων εκπαιδευτικών -μαθητών.
* Η ενημέρωση των ενδιαφερομένων για τα υπάρχοντα θεραπευτικά προγράμματα
* Η πληροφόρηση, ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση της ευρύτερης κοινότητας


Κέντρα πρόληψης (Τι κάνουν) (Διευθύνσεις)

Κινητη Μονάδα Πρόληψης ΙΚΑΡΟΣ (ΚΕΘΕΑ)

Κέντρα πρόληψης ΑΘΗΝΑ-ΥΓΕΙΑ

Κέντρο Πρόληψης Ναρκωτικών Νομού Ευβοίας με έδρα την πόλη της Χαλκίδας
Μπαλαλαίων 7 - 341 00 Χαλκίδα Ευβοίας
Τηλ. : 2221 - 0 - 78118 & Fax: 2221 – 0 – 78118
prolipsi@otenet.gr




Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (EKΠNT)

ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ Ε.Κ.ΤΕ.Π.Ν.

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΚΤΕΠΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΩΔΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2009

Καλύτερες πρακτικές (EKΠNT)

Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Ναρκωτικά 2008 - 2012

Ετήσια Έκθεση Συντονιστικoύ Οργάνου Δίωξης Ναρκωτικών

Κώδικας Νόμων για τα Ναρκωτικά (Κ.Ν.Ν.) ΝΟΜΟΣ 3459/2006 - ΦΕΚ Α'/103/25.5.2006 και εδώ

Προφιλ των Ναρκωτικών Ουσιων (EKΠNT)



Ευάλωτες ομάδες νέων (EKΠNT) περιληψη


Πρόληψη της κατάχρησης ουσιών

Η χρήση ναρκωτικών και συναφή προβλήματα στους πολύ νέους (κάτω των 15 ετών)

Κάνναβης : παγκόσμια ζητήματα και τοπικές εμπειρίες

ΦΟΡά


Γονείς και Ναρκωτικά

Πώς να τα εντοπίζετε

Πρόληψη των ναρκωτικών στα σχολεία της ΕΕ

το εγχειρίδιο της ομάδας Pompidou για την πρόληψη στα αγγλικά

UNODC Υλικό απο το Παγκόσμιο Δίκτυο Νεολαίας (για την πρόληψη στα σχολεία, τον προγραμματισμό, την αξιολόγηση, την πρόληψη με βάση την οικογένεια )

Πρόγραμμα Ενίσχυσης της Οικογένειας του C. Kumpfer (SFP).


Οδηγός του ΟΗΕ για την εφαρμογή των των προγραμμάτων κατάρτισης της οικογένειας για την πρόληψη της τοξικομανίας

Parent Management Training- Oregon model,

Μέθοδος Komet för föräldrar

χαρτογράφηση δραστηριότητων μείωσης της ζήτησης για τα νέα συνθετικά ναρκωτικά.

Προγραμμα HALT - Hart . Limit στη Γερμανία

"Προγραμμα Δαιδαλος" (Ισπανία)

προγραμμα www.eudap.net

Προγραμμα Blueprint

το προγραμμα FRED

SQ25_ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΧΕΔΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ ΑΠΟ ΔΗΜΟΥΣ


[/size]

Κρατικοί Φορείς

.

* Κεντρικό Συμβούλιο Καταπολέμισης Ναρκωτικών (ΚΕΣΥΚΑΝΑ), Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας. Αριστοτέλους 19, 2ος όροφος, Αθήνα. Τηλ. 88211333. Για πρόληψη, ενημέρωση, εκπαίδευση.
* Τμήμα Καταπολέμησης Αλκοολισμού και Τοξικομανίας του Υπουργείου Υγείας Πρόνοιας. Αριστοτέλους 17, Αθήνα. Τηλ. 5238740. Για ενημέρωση.
* Κέντρο Ενημέρωσης για τα Ναρκωτικά. Υπουργείο Δικαιοσύνης. Πανεπιστημίου 51 και Σανταρόζα (απέναντι από το Rex). Τηλ. 3222108, 3233058, 3222078. Για ενημέρωση, πρόληψη, εκπαίδευση, ψυχοκοινωνική υποστήριξη γονέων και χρηστών, κινητοποίηση για ένταξη σε θεραπευτικό πρόγραμμα.
* Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς - Διεύθυνση Κοινωνικής Πολιτικής. Αχαρνών 417, 11343, Αθήνα. Τηλ. 2532312, 2532904. Για ενημέρωση, πρόληψη.
* Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ). Μονάδες του ΚΕΘΕΑ είναι:
o α) Κέντρο Ενημέρωσης και Εισαγωγής Αθήνας. Βαλτετσίου 60, Εξάρχεια. Τηλ. 3647700, 3607960. Για ενημέρωση με ομάδες εισαγωγής στις θεραπευτικές κοινότητες, θεραπεία.
o β) Κέντρο Ενημέρωσης και Εισαγωγής Θεσσαλονίκης. Βας. Ηρακλείου 32. Τηλ. (031) 270110, 271300.
o γ) Κέντρο Ενημέρωσης και Εισαγωγής Λάρισας. Κύπρου 103. Τηλ. (041) 254597, 254863.
o δ) Κέντρο Ενημέρωσης και Εισαγωγής Βόλου. Πλατεία Εθνικών Αναμνήσεων Προύσσης και Μυριοφύτων. Τηλ. (0421) 80246.
o ε) Κέντρο Ενημέρωσης Θεραπευτικής Κοινότητας Στροφής (για εφήβους). Μαυρογένους 9. Τηλ. 8820277. Για ενημέρωση με ομάδες εισαγωγής για χρήστες εφήβους και νέους έως 21 ετών.
o στ) Κινητή Μονάδα Ενημέρωσης «Πήγασος». Κουντουριώτου 26. Τηλ. 8837650.
* Θεραπευτικές Κοινότητες.
o α) Εναλλακτική Κοινότητα «Παρέμβαση». Ραφήνα 10909. Τηλ. (0294) 23080.
o β) Θεραπευτική Κοινότητα «Ιθάκη». Σίνδος 57400. Τηλ. (031) 798139, 798694.
o γ) Θεραπευτική Κοινότητα «΄Εξοδος». 2ο χιλιόμετρο Λάρισας-Γιαννούλης (πρώην Παιδούπολη Λάρισας). Τηλ. (0421) 250332.
o δ) Ανοιχτό Θεραπευτικό Πρόγραμμα «Στροφή». Φυλής 148, Αθήνα. Τηλ. 8830129.
o ε) Ανοιχτή Κοινότητα «Διάβαση». Σταυροπούλου 15, Πλ. Αμερικής, Αθήνα. Τηλ. 8653960.
* Κέντρο Ψυχικής Υγιεινής - Πρόγραμμα «Ιάσων».
o α) Συμβουλευτικός Σταθμός. Αγρινίου 33, Κάτω Πατήσια. Τηλ. 8659800. Για ενημέρωση, πρόληψη και αντιμετώπιση εξαρτητικών και συναφών προβλημάτων (AIDS, βίαιη συμπεριφορά κ.λ.π.), θεραπεία εξαρτητικών καταστάσεων (ατομική, οικογενειακή), διάγνωση και αντιμετώπιση συνοδών ψυχολογικών προβλημάτων, προετοιμασία για συμμετοχή στο κέντρο ημέρας, συμβουλευτική σε γονείς και συγγενείς.
o β) Μονάδα Τηλεφωνικής Βοήθειας. Τηλ. 8656600 (9 π.μ.-10 μ.μ. εκτός Σαββάτου και Κυριακής).Για πληροφόρηση και ενημέρωση σε γονείς, χρήστες, φίλους, παραπομπή σε άλλες μονάδες του προγράμματος «Ιάσων» ή άλλες υπηρεσίες και φορείς, ψυχοκοινωνική υποστήριξη.
o γ) Κέντρο Ημέρας. Τηλ. 8659000. Για κοινωνική επανένταξη εξαρτημένων ατόμων.
o δ) Κινητή μονάδα Ενημέρωσης Ευαισθητοποίησης. Τηλ. 8659800. Για προγράμματα ενημέρωσης (ανάλογα με το κοινό που απευθύνεται).
* Αιγινήτειο Νοσοκομείο - Ψυχιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών. Ειδικό Εξωτερικό Ιατρείο για την Κατάχρηση Τοξικών Ουσιών. Τηλ. 7220458. Λειτουργεί κάθε Τετάρτη. Για ενημέρωση, έρευνα, πρόληψη, συμβουλευτικό και θεραπευτικό έργο.
* Μονάδα Απεξάρτησης Τοξικομανών, Αλκοολικών του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αθηνών.
o α) Συμβουλευτικός Σταθμός. Ασκληπιού 19, Αθήνα. Τηλ. 3611803, 3614242. Για ενημέρωση, υποστήριξη για τοξικομανής και αλκοολικούς, θεραπεία.
o β) Κλινική Αλκοολικών και Τοξικομανών, περίπτερο 18 άνω, Ψυχιατρικό Νοσοκομείο. Δαφνί Αττικής. Τηλ. 5811513.
* Κέντρο ΄Αμεσης Ψυχολογικής Υποστήριξης. Τηλ. 8840712.



Μη Κρατικοί Φορείς

.

* Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός «Η Κοινότητά Μας». Τηλ. 5222469. Για ενημέρωση, πρόληψη, ομιλίες.
* Πανελλήνιος Αντιναρκωτικός Αγώνας (ΠΑΝΤΑ). Βαρβάκη 21, 11474. Τηλ. 6411201, 6462537 (6μ.μ. - 9 μ.μ.). Κοινωνική δραστηριότητα για ενημέρωση, πληροφόρηση, πρόληψη.
* Σύνδεσμος Αποκατάστασης Τοξικομανών (ΣΑΤ). Γονείς Τοξικομανών του Προγράμματος Απεξάρτησης του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής. Μαυρομιχάλη 141 β, Αθήνα. Τηλ. 6440641 (6μ.μ - 8μ.μ.). Ομάδες Αλληλοϋποστήριξης Γονέων και Συγγενών Τοξικομανών, ενημέρωση, κοινωνική δραστηριότητα.
* Ελληνική Εταιρία Ενάντια στην Εξάρτηση. Τροίας 44 και Γ΄ Σεπτεμβρίου 138. Τηλ. 8818331. Πρόληψη, ενημέρωση, ομιλίες, σεμινάρια.
* Εθνικό Συμβούλιο κατά των Ναρκωτικών. Ακαδημίας 64, 5ος όροφος. Τηλ. 3605647. Ενημέρωση, πρόληψη, έκδοση βιβλίων.
* Μητρόπολη Δημητριάδος. Βόλος. Τηλ. (0421) 47502 - 3. Πρόληψη, ενημέρωση, έντυπα.
* Σύλλογος Γονέων και Φίλων Θεραπευτικής Κοινότητας Ιθάκης. Βαλτετσίου 60, 106 81, Αθήνα. Τηλ. 3609067. Ενημέρωση, ομάδες γονέων, κοινωνική δραστηριότητα για υποστήριξη θεραπευτικών κοινοτήτων του ΚΕΘΕΑ.
* Ανώνυμοι Αλκοολικοί και Ανώνυμοι Εξαρτημένοι. Ασκληπιού 6, Αθήνα. Τηλ. 8651970. Ομάδες θεραπείας και υποστήριξης από πρώην αλκοολικούς και τοξικομανείς στα πλαίσια του θεραπευτικού προγράμματος απεξάρτησης τοξικομανών και αλκοολικών του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αθηνών.
* SOS. Drugs. Ασκληπιού 43, Αθήνα. Τηλ. 3617639.

* 10. Σωματείο Βοήθειας Συνανθρώπων μας «Φιλήμων». Λεωφ. Αμαλίας 50, 105 58, Αθήνα. Τηλ. 6515154. Κέντρο Συμπαράστασης Πρόνοιας «Αποστόλου Παύλου», «Η Ελπίδα». Ακαδημίας 45. Τηλ. 3645227.
* Πανελλήνιος Σύνδεσμος Γονέων και Κηδεμόνων για την Καταπολέμηση των Ναρκωτικών και την Πάταξη του Εγκλήματος. Λεωφ. Συγγρού 65. Τηλ. 9215435, 9215438.
* Ανοιχτό Ψυχοθεραπευτικό Κέντρο (ΑΨΚ). Σ. Χαραλάμπη 1 και Μαυρομιχάλη. 114 72, Αθήνα. Τηλ. 6445140, 6435980. Μαυρομιχάλη 151, 114 72, Αθήνα. Τηλ. 6447533.
* Επιτροπή Ναρκωτικών. Θέματος 117, LIONS Ελλάς - Κύπρος. Φαναριωτών 23, 114 71, Αθήνα.
* Εργαστήριο Διερεύνησης Ανθρωπίνων Σχέσεων. Κονίτσης 33, 151 25, Μαρούσι. Τηλ. 8063665.










Η Βρετανική καμπάνια για τα Ναρκωτικά -ΠΛΟΥΣΙΟ ΥΛΙΚΟ

ΤΟ Α-Ω ΣΤΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ -πληροφορίες για διαφορα ειδη ναρκωτικων ουσιων και τις συνεπειες τους

Ανησυχώ για κάποιον


Χρειάζομαι βοήθεια


Ερωτησεις & Απαντήσεις απο το πρόγραμμα Talk to Frank

Πώς μπορώ να εμποδίσω τον φίλο μου να παίρνει ναρκωτικά;

Ο φίλος μου είναι χρήστης κάνναβης - υπάρχει τίποτα που μπορώ να κάνω;

Αίσθανομαι να πίεζομαι για να παρω ναρκωτικά

Το παιδί μου είναι πειραματίζεται με τα ναρκωτικά, θα εθιστεί ;

Ειναι ακινδυνη η κάνναβη (χασις);

Το παιδί μου συμπεριφερεται περίεργα και νομίζω ότι κανει παρέα με τα λάθος ατομα. Τι μπορώ να κάνω;


Διαφημίσεις απο την εκστρατεία TalktoFrank



Οι συνέπειες της χρήσης κάνναβεως (χασίς)




Κατάστημα Μυαλών (FRANK Brain Warehouse TV advert)


FRANK - Τα πάντα για τα Ναρκωτικά: Ξέρει το παιδί σας περισσότερα απο εσας?


FRANK Drugs Wall Chart Με πληροφορίες για ολες τις ουσίες

FRANK - Cannabis Stories


Τα ναρκωτικά ειναι παρανομα. το να μιλς για αυτά δεν είναι. Drugs are illegal. Talking about them isn't
posted in :
NewerStories OlderStories Home

0 comments:

Post a Comment

© Copyright 2015 Blogger Templates Designed by VeeThemes, Powered by Blogger